O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi

 
 
T I Z E R S I N 
Tizersin (levomepromazin, levopromozin, metatrimeprazin) oq kristall kukun, etil spirti, dietil 
efiri, xloroformda yaxshi, suvda yomon eriydi. 
Preparat ishqoriy muhitda organik erituvchilarda yaxshi eriydi. 
Toksikologik ahamiyati.
Tizersin adrenolitik, antigistamin, analgetik ta’sirga ega. U tez va 
kuchli sedativ ta’sir etadi va shuning uchun psixoz, alkogol psixozi, uyqusizlik hamda dermatoz 
xastaliklarida tinchlantiruvchi vosita sifatida qo‘llaniladi. 
Metobolizmi:
Iste’mol qilinganda boshqa fenotazin hosilalari kabi oksidlanib, gidroksillanib, 
sulfoksidlanib, N-demetillanib metobolitlanadi. Metobolitlari sulfat va glyukron kislotalari bilan 
konyugatlar ham hosil qiladi.
Organizmdan tizersinni bir qismi o‘zgarmagan holda tahminan 10% atrofida, hamda sulfoksid 
yoki glyukuronid xolida peshob orqali ajratiladi. 
Tizersin biologik ob’ekt tarkibidan aminazin kabi ajratiladi. 
CHinligini aniqlash.
1. Marki reaktivi bilan - ko‘kish qizil rang. 
2. Frede reaktivi bilan - qizil ko‘kish rang. 
3. Mandelin reaktivi bilan reaktiv qo‘shilgach sovitilib, so‘ng konsentrlangan sulfat kislota 
qo‘shilsa, qizil pushti rang hosil bo‘ladi. 
4. YUQX bo‘yicha aniqlash: erituvchilar aralashmasi: ammiak va etil efiri spirti (1:1), yoki etil 
atsetat va atseton (4:90:45). Dog‘ni aniqlash uchun 50% sulfat kislotasining spirtdagi eritmasi 
bilan purkaladi. So‘ng plastinka 3-5 daqiqaga qurituvchi shkafda 1000 da isitiladi, bunda qizil 
rangli dog‘ hosil bo‘ladi va guvoh eritma dog‘i bilan solishtiriladi. 
5. UB spektral aniqlash. Tizersinni spirtdagi eritmasi 255 va 310 nm, 0,1 n xlorid kislotadagi 
eritmasi esa 251 va 302 nm to‘lqin uzunliklarda yuqori nur yutish spektrlarini hosil qiladi. 
6. IQ spektrlari 1587, 1460, 1269 va 1446 sm-1 ga teng. 
Miqdorni aniqlash.
UB spektri bo‘yicha spektrofotometrik yoki fotoelektrokolorimetrik usulda 
aniqlanadi.
GALOPERIDOL 

---

73 
Galoperidol tashqi ko‘rinishi bo‘yicha oq – sarg‘imtir amorf yoki kristall kukun. Amalda 
suvda erimaydi, etanolda 1:50, xloroformda 1:20, efirda 1:200 va metanolda 1:55 da eriydi.
Galoperidol
- kuchli ta’sirga ega neyroleptik vosita. sedativ ta’sirli,qusishga qarshi ta’sir 
ko‘rsatadi. Narkotik, uyqu chaqiruvchi psixotrop, neyroleptik hamda analgetik moddalar ta’sirini 
kuchaytiradi, agressiyani pasaytiradi, Galoperidolning asosiy metaboliti 4-(4-xlorfenil)-4-
gidroksipiperidin. 
DROPERIDOL
Droperidol tashqi ko‘rinishi bo‘yicha oq amorf yoki kristall kukun bo‘lib, yorug‘lik ta’sirida 
qorayadi. Amalda suvda erimaydi, etanolda 1:140, xloroformda 1: 4,0, efirda 1:500 eriydi. 
Droperidol
- tez, kuchli, qisqa ta’sirga ega neyroleptik vosita. 3-10 minutda o‘z ta’sirini 
ko‘rsatadi. SHokka, qusishga qarshi ta’sir ko‘rsatadi, agressiyani pasaytiradi. Tibbiyotda
anesteziyada, narkozga tayyorlash oldidan ishlatiladi. Ta’sir davomiyligi (3—24 s). Asosan 
jigarda metabolitlanadi va buyraklar orqali 10 % miqdori o‘zgarmagan holda chiqib ketadi.