O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi

CHinligini aniqlash.
1. Konsentrlangan sulfat kislotasi bilan – qizil purpur rang hosil qiladi. 
2. Konsentrlangan nitrat kislotasi bilan – avval och qizil -so‘ng qizil purpur rang, turishi bilan 
sariq rangga o‘tadi. 
3. Konsentrlangan xlorid kislotasi bilan – avval qizg‘ish pushti rang – turishi bilan purpur-pushti 
rangga o‘tadi. 
4. Marki reaktivi bilan – purpur rang. 
5. Mandelin reaktivi bilan – avval yashil, so‘ng purpur rang hosil qildi. 
6. Vitali-Moren reaksiyasini beradi. 
7. YUQX usuli bo‘yicha (aminazinga o‘xshash). Rf=0,72 
8. UB spektral aniqlash. Diprazinni suv va spirtning 1:1 nisbatli aralashmasidagi eritmasi 252 va 
301 nm, 0,1 n sulfat kislotali eritmasi esa 249 va 300 nm to‘lqin uzunliklarida yuqori nur yutish 
xususiyatiga ega.
9. IQ spektrlari 1459. 1222 va 757 sm-1
Miqdorni aniqlash.
UB spektri bo‘yicha spektrofotometrik yoki fotoelektrokolorimetrik usulda 
aniqlanadi.
 
 
ETAPERAZIN 
S
N
CH
2
CH
2
CH
2
2HCl
Cl
N
N CH
2
CH
2
OH
10-[4′( oksietil) piperazinil-1]- propil-2-xlor-fenotazin, digidro -xlorid. 
Etaperazin aktiv neyroleptik dori vositalariga mansub bo‘lib aminazinga nisbatan ancha kuchli 
aktivlikka ega. Mushaklarni bo‘shashtiruvchi, qusushga qarshi, xiqchoqqa qarshi ta’sir 
ko‘rsatadi. 
MNS bo‘shashtiruvchi (xolsizlantiruvchi) ta’sir etadi. Aminazin kabi uyqu dorilar, 
barbituratlar, giyohvand va gangituvchi moddalar ta’sirini kuchaytiradi.
PERITSIAZIN 
S
N
CH
2
CH
2
CH
2
CN
N
N OH
2- sian – 10[-3-(4-oksipiperidin)-propil] – fenotiazin. 
Farmakologik ta’siri boshqa fenotiazin guruh moddalar ta’siriga o‘xshash. Preparat kuchsiz 
antipsixik aktivlikka ega. 
Peritsiazin ham uyqu chaqiruvchi dorilar, barbituratlar, giyohvand moddalar va analetiklar 
ta’sirini kuchaytiradi. 
Propazin, etaperazin, peritsiazin moddalari ham boshqa fenotiazin hosilalari kabi murakkab 
metobolitlanadi. 

---

72 
S 
N 
C H 
2
N 
C H C H 
2
C H 
3
C H 
3
H C l 
C H 
3
C H 
3
O 
Biologik ob’ektdan va peshobdan ajratib olish usullari ham bir xil. CHinligini aniqlashda 
qo‘llaniladigan reaksiyalari ham bir-biriga o‘xshash. Ularni farqlashda asosan yupqa qatlam, gaz 
suyuqlik va yuqori samarali suyuqlik xromatografik hamda spektral tahlil usullaridan 
foydalaniladi.