O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi

CHinligini aniqlash.
1. Konsentrlangan sulfat kislotasi bilan – qizil purpur rang hosil qiladi. 
2. Konsentrlangan nitrat kislotasi bilan – qizil pushti rang hosil qiladi. 
3. Konsentrlangan xlorid kislotasi bilan – avval pushti – turishi natijasida qizil rang hosil qiladi. 
4. Marki reaktivi bilan - avval yashil, turishi natijasida qizil pushti rang hosil qiladi. 
5. Mandelin reaktivi bilan - avval yashil, turishi natijasida purpur rang hosil qiladi. 
6. Dragendorf reaktivi bilan - avval amorf cho‘kma so‘ng to‘rt burchakli qo‘ng‘ir rangli 
kristallarni hosil bo‘ladi. 
7. YUQX bo‘yicha aniqlash: Erituvchilar yangi tayyorlangan benzol-dioksan-ammiak 70:20:5 
tarkibli aralashmasi, aniqlovchi sifatida Marki reaktivi yoki konsentrlangan sulfat kislota va etil 
spirtining (1:9) aralashmasidan foydalaniladi. Aminazin bo‘lgan taqdirda Rf=0,93 qiymat 
oralig‘ida pushti-binafsha rang hosil bo‘ladi.
8. UB spektral aniqlash. Aminazinni 0,1 n sulfat kislotasidagi eritmasi 255 va 307 nm teng 
spektral maksimumlar hosil qiladi. Asosiy metoboliti sulfoksidi esa xuddi shunday eritmada 239, 
274, 300 va 341 nm spektr maksimumlari berishi bilan farqlanadi.
9. IQ spektrlari 1561, 1455, 1402, 1240 va 747 sm-1 ga teng.
Miqdorini aniqlash:
UB spektri bo‘yicha spektrofotometrik yoki konsentrik sulfat kislotasi 
bilan hosil qilgan qizil rangiga asoslanib fotoelektrokolorimetrik usulda aniqlanadi.
 
D I P R A Z I N 
S
N
CH
2
N
CH
2
CH
3
CH
3
HCl
CH
3
Diprazin (pipolfen, prometazin, protazin...) oq kristal kukun, suvda (1:60), etil spirtida (1:9) va 
xloroformda (1:2) yaxshi eriydi, dietil efirida deyarli erimaydi. Preparat ishqoriy muhitda 
organik erituvchilar bilan ekstraksiyalanadi. 
Toksikologik ahamiyati.
Diprazin sedativ ta’sirli antigistamin aktivlikka va tinchlantiruvchi 
xususiyatga ega bo‘lib, narkotik, uyqu chaqiruvchi psixotrop, neyroleptik hamda analgetik 
moddalar ta’sirini kuchaytiradi. Allergik kasalliklarda, qichimali dermatoz va ensefalitni 
davolashda qo‘llaniladi. 
Metobolizmi:
diprazinni asosiy metobolitlaridan biri uning sulfoksidi hisoblanib, peshob orqali 
chiqariladi. Uni xatto 14 kundan keyin ham peshobdan aniqlash mumkin. Diprazin 

---

71 
bog‘lanmagan holda ham peshob orqali ajraladi. Biologik ob’ektdan boshqa fenotiazin hosilalari 
kabi ajratib olinadi.