O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi



Download 7,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet145/491
Sana31.12.2021
Hajmi7,33 Mb.
#251019
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   491
Bog'liq
Oquv uslubiy majmua (2)

Quritish jarayonlari 
Suyuq va qattiq jismlar tarkibidagi namlikni yo‗qotish quritish deb ataladi.  
Quritish  nazariyasi.  Farmatsiya  sanoatida  xar  xil  fizik-kimyoviy  xususiyatga  ega  bo‗lgan 
moddalarni  quritishga  to‗g‗ri  keladi.  Quritish  murakkab  diffuzion  jarayon  bo‗lib,  namlik 
quritilayotgan moddaning ichqi qismlaridan tashqariga chiqadi. Namlikni yo‗qotish tezligi tashqi 
muhit  sharoitiga  bog‗liq.  Nam  va  issiq  nam  havo  absolyut  va  nisbiy  namlikka  hamda  undagi 
issiqlik miqdoriga bog‗liq bo‗ladi. 
1 m
3
 havo tarkibidagi bug‗ning kg miqdori absolyut namlik deb ataladi. 
Nisbiy  namlik  yoki  havoning  to‗yinganligi  deb  1  m
3
  havodagi  suv  bug‗ining  shu 
sharoitdagi 1 m
3
 hajmdagi eng katta (maksimal) miqdor suv bug‗i massasi nisbatiga aytiladi. 
Nam saqlovchi havo deb, suv bug‗ining kg miqdorining 1 kg absolyut quruq havoga to‗g‗ri 
kelishiga aytiladi. Quritish jarayonini namlik har ikki tomonda tenglashguncha davom etadi. 
Namlikning  moddalar  bilan  bog‗lanish  turlari.  Moddalar  bilan  namlik  bir  necha  turda 
bog‗langan  bo‗lib,  shunga  binoan  quritish  jarayonida  namlikni  yo‗qotish  har  xil  kechadi. 
Akademik P.A.Rebinder ta‘limoti bo‗yicha bu bog‗lanish kimyoviy, mexanik va fizik-kimyoviy 
bo‗ladi.  
Kimyoviy bog‗lanish – bunda suv molekulalari modda bilan mustahkam bog‗langan bo‗lib, 
quritish jarayonida  uchib  ketmaydi.  Namlikni  uchirish  yuqori  haroratda  yoki  kimyoviy  reaksiya 
natijasidagina sodir bo‗ladi. 
Mexanik  bog‗lanish  –  namlik  moddalarning  mikro  va  makro  kapilyarlarida  ushlanib 
turganligi sababli tez ajraladi. Bunday namlik ―erkin‖ namlik deyilib, uni mexanik usul bilan ham 
yo‗qotish mumkin. 
Fizik-kimyoviy  bog‗lanish  –  adsorbsiyalangan  va  osmotik  bosim  shaklida  bo‗ladi. 
Adsorbsiyalangan  bog‗lanishda  namlik  modda  g‗ovaklarida  va  yuzasda  bo‗ladi.  Uni  yo‗qotish 
katta  kuch  talab  qiladi.  Osmotik  bog‗lanishda  esa  namlik  xujayra  to‗qimasida  bo‗lib,  osmotik 
ukch yordamida ushlanib turadi. 
Nam  material  tuzilishi  bo‗yicha  kapillyar  g‗ovak  kolloid  jism  bo‗lib,  bog‗langan  dispers 
fazaning  tuzilishli  sinfga  mansub.  Bu  erda  dispers  fazaning  zarrachalari  u  yoki  bu  darajada 
mustahkam  qobirg‗a  (karkas)  hosil  qilgan  bo‗ladi  va  luar  fizik-kolloid  xususiyatlari  bo‗yicha 
uchta guruhga bo‗linadi: 
1.  Haqiqiy  kolloid  jismlar  –  bunday  jismlar  namlik  yo‗qotishi  natijasida  katta  kichikligi 
sezilarli  darajada  o‗zgaradi,  lekin  qayishqoqlik  xususiyatlari  yo‗qolmaydi.  (agar-agar,  jelatin, 
kraxmal) 


 
96 
 
2.  Kapillyar  g‗ovak  jismlar  –  namlik  yo‗qotish  bilan  mo‗rt  bo‗lib,  oson  eziladi  va 
tolqonga aylanadi (strptotsid, streptomitsin, vitamin S). 
3.  Kapillyar  g‗ovak  kolloid  jimsmlar  –  oldingi  ikki  guruh  jismlarning  xususiyatlarini 
o‗zida mujassamlashtirgan. Kapillyar devorlari qayishqoq  va suv shimganda bo‗kish qobiliyatiga 
ega (penitsillin, terpingidrat, qand upasi, natriy PAS, metilsellyuloza). 

Download 7,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   491




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish