O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni Saqlash Vazirligi Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Tibbiy-pedagogika fakulteti 3-sonli ichki kasalliklar kafedrasi

3. Fanlararo va fan ichidagi bogliklik.

Ukituvchi talabalarni anatomiya, fiziologiya, patologik fiziologiya, patologik anatomiya, mikrobiologiya, bioximiya, terapiya, bolalar kasalliklari, klinik farmakalogiya fanlaridan bilimlarini aniklash. Mashg‘ulot vaqtida olingan bilimlar UASh ichki kasalliklar va boshqa klinik tartib asosida foydalaniladi.

4. Mashgulotlar mazmuni.

Mavzularni taxlil kilishdan oldin,keyingi jixatlariga etibor karatish kerak.

Surunkali gepatitlar – jigarning yalliglanish kasalligi, portal tizim karshisida biritiruvchi tukimaning usib ketishi va soxta bulaklar xosil bulishi. Surunkali gepatitlar etiologik faktorlari orasida virusli infeksiyalar yetakchi urinni egallaydi. UAV O‘zining amaliy faoliyatida 1994 yil Los-Anjelosda gepatologlar uyushmasida taklif kilingan, klassifikatsiya tavsiyalaridan foydalaniladi.Gepatitning klinikasi bir-xil ma’noli bulmagan aktivlikda kechadi. nimaga boglikGepatit klinikasi xar xil kechib ,bir tomondan jigarning yuqori kompensator imkoniyatlari , ikkinchi tomondan butun organizm va qon tomir a’zolarini patologik jarayonga tortilishi yotadi .

Xarakterli sindromlar: astenovegetativ, dispeptik, sariqlik sindromi, sitolitik, mezenximal-yallig‘lanish , xolestatik, gemorragik, gipersplenizm sindromi.

Surunkali gepatitning poliklinika sharoitidagi tashxisi shikoyatlarni to‘liq yig‘ish, anamnez va ko‘rik, bemorning laborator va instrumental tekshiruvlarni o‘z ichiga oladi .

Poliklinikadagi laborator tekshiruvlar o‘z ichiga oladi : protrombinni aniqlash, fibrinogen, albumin, albumin-globulin koeffitsentini, cho‘kma sinamalar (timol va sulema), xolesterin darajasi , immunologik tekshiruvlarni (IgM, IgG va IgA, IgE)aniqlash .

Instrumental tekshiruvlar bemorni maxsus markazlarga yuborishni o‘z ichiga olib : radiogepatografiya, jigarni skanirlash , endoskopik retrograd xolangiografiya,jigar punksion biopsiyasini tashkil etadi .

Barcha gepatitlar uchun diagnostik algoritm uchta etapda kechadi :

1. 
   Birinchi etap – klinik jigar belgilarini yaqqollashtiruvchi yo‘naltirilgan katanamnez (gepatomegaliya, sariqlik, teleangioektaziya – «tomir yulduzchalari»), laborator diagnostika: bilirubin, AlAT va AsAT, Laktatdegidrogenaza, sulema i timol sinamasi , qonning oqsil spekteri, spesifik antigenlarni aniqlash.
   
2. 
   Ikkinchi etap – instrumental: jigar UTTsi, radiogepatografiya, laparoskopiya
   
3. 
   Uchinchi (muxim etap) – svetooptika yordamida jigarning morfologik tekshiruvi , immunologik va elektron-mikroskopik analiz.
   

Sirroz (fransuzchada kirros - malla) - diffuz jarayon, xarakterizuyuщiysya fibrozom va jigar strukturasining kaytatdan tuzilishi, tugunli strukturasi anamoliyalarining pydo bulishiga olib keladi.

Xozirgi vaktda xalkaro gastroentrologlar yigini tavsiyasiga kura, klinik gepatologiyada jigar sirrozining navbatdagi klassifikatsyasi ishlatiladi.

Jigar sirrozi klassifikatsiyasi (Los-Andjelec , 1994y.)

Etiologiyasi buyicha: virusli, alkogolnыy, autoimmun, metabolik, alfaantitripsindefitsitli, xolestogenli (birlamchi,ikkilamchi), kriptogen.

Morfologiyasi buyicha: portal, postnekrotik, postgepatitli, laennekovskiy, metabolik, biliar, maydatugunchali, yiriktugunli.

Kompensatsiyasi buyichakompensatsiyalangan, subkompensatsiyalangan, dekompensatsiyalangan.

Jigar sirrozining diagnostikasi, xuddi surunkali gepatitdagi asosiy kliniko-bioximik sindromidagidek yukori instrumental tekshiruvlar ishlatiladi. Biliar jigar sirrozi uchun eng xarakterlisi bu gepatomegaliya ekanligini e’tiborga olmok lozim vabunday vaziyatlarda xolesistik sindrom yukori bulishi kuzatiladi (giperbilirubinemiya, konda ishkoriy fosfatazaning oshishi, sariklik, kashinish izlari, ksantelazmava boshkalar.).portal jigar sirrozida kasallikning boshlangich boskichlarida, gepatomegaliya aniklanadi, keyinchalik esa jigar ulchamlarining kichrayishi va splenomegaliya yuzaga keladi. Porta gepertenziyada boshka belgilar ustinlik kiladi (teleangioektaziya, varikoz venalarni kengayishi, splenomegaliya, assit va boshkalar).,sariklik yuk bulib ketishi mumkin.

Gepatomegaliya gepatitlarda, jigar sirrozida jigarning barcha kasalliklari bilan differigsial diagnostika utkaziladi. Umumiy amaliyot vrachi ish faoliyatida kam bulsa xam ushbu sindroml bilan tuknash keladi.