O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

 
Rezistorning quvvati 
Tokni oqib o‘tishidagi rezistorda ajralib chiqadigan issiqlik energiyasi uni yuzasidan o‘rab 
turuvchi bo‘shliqlarga qarab tarqalib ketadi. Biroq, agar rezistor ajratadigan quvvat juda katta 
bo‘lsa, unda issiqlik uni yuzasidan ajralib chiqib ketishga ulgurmaydi. Rezistor xaddan ziyod qizib 
ketishi va yonib ketishi ham mumkin. SHuning uchun har bir rezistor u tarqatib yuborishi 
qobiliyatiga ega bo‘lgan qat’iy belgilab qo‘yilgan maksimal yo‘l qo‘yiladigan qiymatdagi 
quvvatiga ega bo‘lishi lozim.
Rezistorlarning quvvati, odatda o‘lchamlari bo‘yicha (rezistorni o‘lchami qancha katta bo‘lsa 
quvvati shuncha ko‘p bo‘ladi) yoki korpusidagi belgisi bo‘yicha aniqlash mumkin. 
Prinsipialsxemalarda odatda foydalanilayotgan rezistorni quvvati ko‘rsatiladi. Rezistorlar quvvatini 
mavjud emasligi, unda salmog‘i yo‘q quvvat ajralishini va ushbu qarshilikdagi istalgan rezistorni 
qo‘llash mumkinligini ko‘rsatadi.

---

106 
 
Ishni bajarish tartibi
Birinchi usul 
Sxema bo‘yicha rezistor qarshiligini aniqlash. Agar sizda elektron qurilmaning sxemasi bo‘lsa 
va uni siz o‘qiy olsangiz, unda sizga yonida uni nominali kiritilgan, izlangan rezistorni aniqlash 
qiyin bo‘lmaydi.
 
Ikkinchi usul 
Elektron qurilmaning sxemasi mavjud bo‘lmaganda rezistor qarshiligini maxsus asbob bilan 
o‘lchash mumkin. Buning uchun Ommetr (4.3-rasm) yoki “Multimetr” (4.4-rasm) bo‘lishi kerak.
Sizga shchuplar yordamida ommetr asbobini rezistor uchlariga ulab ularni qiymatini aniqlash 
mumkin. Bunda Multimetrni Ommetr rejimiga o‘tkazish lozim. Agar o‘lchash asbobi milli kam 
og‘sa, yoki aksincha, shkala diapazonidan oshib ketsa, unda o‘lchash asbobi shkalasida o‘lchash 
diapozonini o‘zgartirish kerak.
4.3-rasm.Qarshilikni o‘lchash uchun qurilma - ommetr. 
4.4-rasm. Elektrik parametrlarni o‘lchash uchun
universal asbob- multimetr. 
Bunday uslubning asosiy kamchiligi shundaki, sxemaga qurilgan rezistorni o‘lchashdan 
avval kavsharlash lozim, bo‘lmasa o‘lchash natijasi haqiqiy bo‘lmaydi.

---

107