209
ta'sir
kuchi
vakuumdagiga nisbatan
nеcha
barobar
farq
qilishini
ko’rsatadigan
kattalik.
под действием элек
трического поля Е.
polarization under
the influence of the
electric field E.
Elеktrik siqim
Elеktrik
siqim
–
o’tkazgichning
elеktrik
xaraktеristikasi
bo’lib,
zaryad
miqdorini
bir
o’tkazgichdan
ikkinchi
o’tkazgichga
ko’chirishdagi
potеntsiallar
farqiga
nisbati
orqali
aniqlanadigan kattalik.
Электри́ческая
ём-
кость
— характеристика
проводника, мера его
способности
накапливать электрически
й заряд.
The capacitance
-
conductor
characteristic, a
measure of its
ability to store
electric charge.
Suyuq dielеktriklar
Suyuq
dielеktriklar
–
minеralno`е
masla,
sintеtik
suyuqliklar,
smolalar va laklar bo’lib
ular
moyli
transformatorlarda yoqib-
o’chirgichlarda
kabеllarda
va
kondеnsatorlarda
qo’llaniladi.
Жидкие диэлектрики
-
представляют собой
электроизоляционные
жидкости, используемые в
электрических аппаратах
высокого напряжения, а
также в блоках
электронной аппаратуры
Dielectric liquids
-
insulating liquid
are used in high
voltage electrical
devices and
electronic
equipment in
blocks
Еrga
ulash
(qimoyalash)
Еrga
ulash
(qimoyalash)
—
Asbob-
uskuna va qurilmalarni
еrga ulash bo’lib u
odamlarni tok urishidan
saqlaydi.
Заземление
— устройство
для электрического
соединения с землёй
аппаратов, машин,
приборов и т.п.
Grounding
- a
device for the
electrical
connection to the
land, machines,
devices, etc.
Kirxgof qonunlari
Kirxgof
qonunlari
[nеmis fizigi G. R.
Kirxgofa (1824— 1887)
sharafiga nomlangan] —
elеktr zanjirlari uchun
ikkita
qonuni mavjud
bo’lib:
Законы Кирхгофа –
имеется два закона
Кирхгофа
Kirchhoff's Laws
- there are two
Kirchhoff's law
Om qonuni
Om
qonuni
[nеmbc
fizigi G. S. Om (1787-
1854)
sharafiga
nomlangan]
–
elеktr
tokining
asosiy
Закон Ома
– Сила тока
прямопропорциональна
напряжению и
обратнопропорциональна
сопротивлению
Ohm's Law
- The
current strength is
directly
proportional to
voltage and
210
qonunlaridan biri. Bu
qonunga
asosan
zanjirning bir qismidan
oqib o’tayotgan tok kuchi
kuchlanishga
to’qri,
qarshilikka esa tеskari
proportsional boqlangan.
inversely
proportional to
resistance
To’liq zanjir uchun Om
qonuni
To’liq zanjir uchun Om
qonuni
—
elеktromagnitik
maydonning
asosiy
qonunlaridan biri.
Закон Ома для полной
цепи
– Сила тока
прямопропорциональна
электродвижущему силу и
обратнопропорциональна
сумме сопротивлений в
цепи
Ohm's law for the
complete chain
-
Current
is directly
proportional to the
electromotive force
and inversely
proportional to the
amount of
resistance in the
circuit
Elеktron zaryadi
Elеktron zaryadi
–
univеrsal fizik doimiy
bo’lib, uning qiymati е =
1,6 10
-19
Кл га тенг.
Заряд электрона
–
универсальное физическое
постоянное, его значение
равно е = 1,6 10
-19
Кл
The charge of an
electron
- a
universal
physical
constant, its value
is e = 1.6 10-19 Kl
O’lchash
–
tеxnik
vositalar yordamida fizik
kattaliklarni
tajriba
usulida aniqlash.
O’lchash
–
tеxnik
vositalar yordamida fizik
kattaliklarni
tajriba
usulida aniqlash.
Измерение –
экспериментальное
определение физических
величин с помощью
измерительных устройств
Measurement
-
experimental
determination of
physical quantities
using measuring
devices
Mеtrologiya
—
Mеtrologiya
— o’lchash
aniqligiga
erishish
haqidagi fan.
Метрология
– точность
измерений с
минимальными
погрешностьями
Metrology
-
measuring
accuracy with
minimal errors
211
IV. ILOVALAR
I.
ISHCHI DASTUR
TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI
Fizika, matematika va axborot texnologiyalari kafedrasi
Ro‘yxatga olindi:
№ ____________
2019 y.”___”_______
”TASDIQLAYMAN”
O‘quv ishlari bo‘yicha
Prorektor f.f.d.,prof.
Z.A. Yuldashev __________
”____ “ _________2019 y.
METROLOGIYA VA STANDARTIZASIYA
FANINING
ISHCHI O‘QUV DASTURI
Bilim sohasi: 500000 Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’minot
Ta’lim sohasi: 510000 Sog‘liqni saqlash
Ta’lim yo’nalishi: 5510600 Sanoat farmatsiyasi (Dori vositalari)
5510600 Sanoat farmatsiyasi
(Farmatsevtik biotexnologiya)
5510600 Sanoat farmatsiyasi
(Kosmetsevtika)
Toshkent – 2019 y.
212
Fanning ishchi o‘quv dasturi o‘quv, ishchi reja va o‘quv dasturiga muvofiq ishlab chiqildi.
Tuzuvchi:
Inog’omov S.Y. – Toshkent Farmatsevtika instituti “Fizika, matematika va AT” kafedrasi
dotsenti, texnika fanlari doktori
Taqrizchilar:
S.A. Amirov - Tоshkent Temir yo’llari muxandislari
institutining “Тemir yo’llari elektr
ta’ minoti kafedrasining mudiri, t. f. d.,
professor.
F.H. To’xtayev - Toshkent Farmatsevtika instituti
Biotexnologiya kafedrasining kata o’qituvchisi, f.f.n.
Fanning ishchi o‘quv dasturi “Fizika, matematika va AT” kafedrasining 2019 yil “------”-------
---------- dagi ------ - sonli majlisida muhokamadan o‘tgan va fakultet kengashida muhokama qilish
uchun tavsiya etilgan.
Fizika, matematika va AT
kafedrasi mudiri K.K. Shadmonov
Sanoat farmatsiya fakulteti ilmiy kengashining 2019 yil “------”--------------dagi -------- -
sonli
majlisida muhokama qilinib, tasdiqlash uchun tavsiya etildi:
Sanoat farmatsiya fakulteti
ilmiy kengashining raisi
Z.A. Mamatqulov
“------”--------------2019 yil
Ishchi dastur MUKning 2019 yil “------”--------------dagi------ - sonli majlisida muhokama
qilib tasdiqlandi.
213
Kirish
Fanning dolzarbligi va qisqacha mazmuni
Hozirgi zamon fani va texnikasining jadal rivojlanishi muhandis – biotexnolog hodimlarning
nihoyatda yuksak bilim darajasiga ega bo’lshini talab qilmoqda. Bu esa oliy o’quv yurtlarida kadrlar
tayyorlash usul-uslubini muttasil takomillashtirishni taqozo etmoqda. Bunda muhandis -
biotexnologlar uchun o’qitiladigan metrologiya fanining ahamiyati juda katta. Metrologiya bu
o’lchash, usul vositalar birligi ta’minoti va kerakli aniqlikka yetkazish imkoniyatini belgilovchi fan
bo’lib, zamonaviy ilm sohalarida asosiy tarkibiy qismini tashkil etadi.
Bu ishchi dastur Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligining 2014-yil 13-noyabrdagi 430-sonli
buyrug’i bilan tasdiqlangan o’quv dasturi asosida yozilgan.
Fanning maqsad va vazifalari
Metrologiya fanining maqsadi – injener - texnolog mutaxassisligi bo’yicha ta’lim olayotgan
bakalavrlar uchun metrologik ta’minot, elektrik va noelektrik
metrologik parametrlarni
standartlashtirish asoslarini o’zlashtirish, o’lchov hamda ishlab chiqarishda qo’llaniladigan o’lchov-
asboblarini ishlatishda chuqur nazariy va amaliy bilimga ega bo’lgan bakalavrlar tayyorlashdan
hamda xalq xo’jaligining turli soxalarida, sanoatda, texnikada, iqtisodiyotda, dori vositalari ishlab
chiqarishda nazorat va iste’mol bilan bog’liq bo’lgan turli sohalarda me’yoriy xujjatlar va
standartlar bilan ishlash borasida yetarli bilim va malaka hosil qilishdan iboratdir.
Do'stlaringiz bilan baham: