O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

Vazifa:
Analitik torozilarni ishlash prinsiplarini o‘zlashtirish va analitik torozilarni
qiyoslashni o‘tkazish. 
Asboblar va uskunalar: 
Analitik torozi va elektron tarozi.
 
Nazariy qism 
Analitik (3.1-rasm) va elektron torozilari (3.2-rasm) modda massasini aniqlash uchun
qo‘llaniladi. Hozirgi vaqtda laboratoriyalarda 2 turdagi tarozilardan foydalaniladi: birinchisi bu 
reyter tipidagi tarozilar bo‘lib, hozirda ular sanaotda ishlab chiqarilmaydi. biroq hali 
foydalanishlarda, va ular pallalariga qo‘yiladigan toshlar komplekti va optik hisoblagichi mavjud
bo‘lgan ADV-200 tipidagi tarozilar bo‘lib, hozirgi vaqtda ham keng miqyosda qo‘llaniladi. 
Torozilarni asosiy qismi bu teng elkali dastak bo‘lib, 
shayin 
3.1-rasm. ADV -200 tipidagi analitik tarozi. 
deb ataladi. Shayinni o‘rtasida uni tekisligiga perpedikulyar ravishda agatli prizma mahkamlangan. 
Prizma o‘zini qirrasi bilan ustunchani yuqorisiga maxkamlangan yassi agatli yostiqqa tayanadi. 
O‘rta prizmadan teng masofalarda, shayinni pastki nixoyalarida yana 2 ta prizma joylashgan bo‘lib 
sirg‘alar yordamida pallalar osilgan. SHayinni o‘rtasidagi pastki qismida strelka mahkamlangan, u 
shkala bo‘yicha shayinni muvozanat holatidan og‘ishini hisoblashga imkon beradi. Torozilar
plastmass yoki shisha asoslarga maxkamlanadi hamda old devorida shishadan qilingan va 
shishadan tayyorlangan yondosh eshikchali, ko‘tariluvchi moslamali g‘ilof sifatidagi quticha bilan 
yopilgan. 
Agatli prizmalar qirralarini muddatidan ilgarigi eyilishlarini oldini olish maqsadida torozilar 
arretir bilan jixozlangan. (Fransuzcha arreter – mexanik moslama bo‘lib, aniq o‘lchash asboblarini 
harakatlanuvchi qismiga tasodifiy silkinishlarda uni buzilishini istes’no etuvchi xolatda 
mahamlanadi). Arretir moslamasi shayinni va pallalarni bir oz yuqoriga ko‘tarishga va prizma 
qirrasini o‘ziga xos yostiqchasidan chiqishiga imkon beradi. Torozilarni arretirlashtirish va 
prizmani bosimdan xalos etishga, torozi plitasi ostiga joylashtirilgan dastak xizmat qiladi. 

---

155 
Tarozilardan foydalanilmaganda, shuningdek tortish vaqtida yuklanishlarni almashinishida, 
torozilar arretirlangan bo‘lishi lozim.