O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

Keysni bajarish bosqichlari va topshiriqlar:
Keysdagi muammoni keltirib chiqargan asosiy sabablar va hal etish yo‘llarini jadval 
asosida izohlang (individual va kichik guruhda). 
Muammo turi 
Kelib chiqish sabablari 
Hal etish yo‘llari 
 
 
Nazorat savollari: 
1.
 
Turli ishlab chiqaruvchilar tomonidan ishlab chiqarilgan substansiyalarga qo’yilgan 
talablar 
2.DF X va boshqa substansiyalarga quyilgan talablarni solishtiring. 
3. Nikotin kislotasi substansiyasi tahlilini tushintiring. 
 
7-Mavzu: Standart namunalar va ularni dori vositalarini 
standartlashdagi roli 
 
Ishdan maqsad:
, Standart namunalar va ularning dori vositalarini sifatini baholashda 
qo‘llanilishi mavzusidagi bilimlarni rivojlantirish.
Masalaning qo„yilishi: 
Standart namunalar va ularning dori vositalarini sifatini tekshirish 
borasida olib boriladigan vazifalarni yoritib berish
Ishni bajarish uchun namuna 
Nikotin kislota va glyukoza kukuni me`yoriy hujjatlari va uni tayyorlashdagi dori moddalari
Askorbin kislotasi 0,1 
Glyukoza 0,3
Chinligini aniqlash.
Askorbin kislotasining chinligini aniqlash uchun 0,02 g dori turi 1 ml suvda eritilib, 1-2 tomchi 
2%li kumush nitrat eritmasidan qo‗shilsa, qora rangdagi cho’kma hosil bo‗ladi.
Glyukozaning chinligini aniqlash uchun avval askorbin kislotasini oksidlab olish lozim. 0,05-0,1 
g aralashma 1-2 ml suvda eritilib, 2-3 tomchi pergidrol va 2-3 tomchi ammiak eritmasi, qo’shilib 
2-3 daqiqa qaynatilgandan so‗ng Feling reaktivi qo‗shiladi va qizdiriladi. Bunda qizil rangli 
cho’kma hosil bo’ladi.
Miqdorini aniqlash. 
1-variant.
Askorbin kislotasining miqdorini aniqlash uchun 0,1 g kukun 5 ml suvda 
eritilib, og’zi mahkam berkitilgan idishda 0,1 mol\l yod eritmasi bilan och-sariq rang hosil 
bo’lguniga qadar titrlanadi (V). 

---

98 
Titrlangan eritmaga 20 ml 0,1 mol\l yod eritmasi 10-15 ml 1% li (yoki 30-40 ml 0,1 mol\l) 
natriy ishqori eritmasidan qo‗shilib, 10-15 daqiqaga qoldiriladi. Bunda glyukoza va
degidroaskorbin kislotasi oksidlanadi. Ko‗rsatilgan vaqt o‗tgandan so‗ng eritmaga 10 ml 
suyultirilgan sulfat kislota eritmasidan qo‗shib, ajralib chiqqan yod natriy tiosulfatning 0,1 
mol\l eritmasi bilan titrlanadi (indikator kraxmal). Glyukozaning miqdori quyidagi formula 
yordamida hisoblanadi: 
2-variant.
Bitta kukun og‗irligi tortib olinib, o‗lchov probirkasida 5 ml suvda eritilib, 
yaxshilab chayqatiladi. 2 ml eritma tarkibidagi askorbin kislotasining miqdorini alkalimetrik 
yoki yodometrik usullar yordamida aniqlanadi.
2 ml eritma o’lchab olinib 0,1 mol\l natriy gidroksid eritmasi bilan titrlanadi. 
Eritmaning nur sindirish ko’rsatkichi (n) va tozalangan suvning nur sindirish ko’rsatkichi (n0) 
refraktometrda o’lchanilib, glyukozaning miqdorini quyidagi formula yordamida aniqlanadi. 
 
Bu erda:
S – askorbin kislotasining % miqdori (2% atrofida);
0,00142 - suvsiz glyukozaning nur sindirish ko‗rsatkichi faktori;
F - askorbin kislotasining nur sindirish ko‗rsatkichi faktori - 0,0016.
v – glyukozadagi namlik % miqdori.