O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash Vazirligi Toshkent Farmatsevtika Instituti Farmatsiya Fakulteti Farmatsevtik Kimyo kafedrasi Farmatsevtik Kimyo fanidan kurs ishi mavzu: Benzosulfon kislotasi amidlari tahlili Toshkent-2021 Reja

Sulfanilamid preparatlarini fizikaviy va fizik-kimyoviy

usullar bo‘yicha aniqlash

Sulfanilamid preparatlar tahlilida fizikaviy usullardan fotoelektrokolorimetrik usul birmuncha ko‘proq qo‘llanadi. Ayniqsa, bu usul sulfanilamid preparatlami biologik obyektlar va murakkab dori turlari tarkibida aniqlashda keng qo’llanadi. Fotoelektrokolorimetrik usul preparatdagi birlamchi aminoguruh asosida azobo‘yoq hosil qilish reaksiyasiga asoslangan. Masalan, ularni kislotali sharoitda natriy nitrit bilan diazotirlab, so‘ngra uni P-naftol, rezorsin yoki m-(l-naftil)-etilendiaminlaming birortasi bilan ishqoriy muhitda reaksiyaga kiritib va hosil bo‘lgan azobo'yoqning optik zichligini ma’lum to‘lqin uzunligida foto- kolorimetrda o’lchab miqdori aniqlanadi. Farmakopeya maqolasi ko'rsatmasiga ko‘ra salazodimetoksin va salazopiridazinning miqdorini azobo'yoq modda sifatida fotokolorimetrik usul bo‘yicha aniqlanadi. Bunda ulardan birinchisining 0,1 mol/l ishqordagi eritmasini spektrofotometrda 462 nm to’lqin uzunligida, ikkinchisini esa 457 nm uzunlikda o’lchab aniqlanadi.

Yana sulfanilamid preparatlarining kislotali muhitda turli aromatik aldegidlar, jumladan, metilaminobenzaldegid, vanilin va boshqalar bilan rangli birikmalar hosil qilishidan ham fotokolorimetrik usul bo‘yicha aniqlashda foydalaniladi. Ko‘pchilik sulfanilamid preparatlar uchun spcktrofotometrik va xromatografik usul bo'yicha aniqlash yo’llari ishlab chiqilgan. Ba’zi sulfanilamid preparatlar miqdorini aniqlashda polyarografik usuldan foydalaniladi. Masalan. salazodi-metoksinning dimetilformamiddagi eritmasi 0,1 mol/l sulfat kislota ishtirokida shu usul bo‘yicha aniqlanadi.