O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’lim rivojlantirish markazi

Maktabgacha bolalar  muassasalari  faoliyatining asosiy ko'rsatkichlari: 
 

---

158 
 
1) 
Guruh o’rinlarining  to’laqonligi - bu ko'rsatkichning kattaligi 110-115 
% bo'lishi kerak. 
2) 
Bolalarning qabul qilinishi ko'rsatkichi - bu ko'rsatkich kattaligi 20-
30%. 
3) 
Bitta bolaning yil davomida o’rtacha kelmagan kunlari soni. 
4) 
Bir bolaning kasallik tufayli  yil davomida o’rtacha kelmagan kuni. 
5) 
Bolalarning jismoniy rivojlaneishini baxolash ko'rsatkichlari. 
6) 
Kasallanish 
ko'rsatkichlari. 
7) 
O'lim ko'rsatkichi.  
 
Shtatlar:
 yaslida har bir shifokor uchun 180 bola, bog’chalarda esa 600 ta 
bola biriktiriladi. 
 
Maktablarda shifokor va tibbiyot hamshirasi faoliyatining asosiy 
bo'limlari: 
 
Maktab  o’kuvchilarini tibbiy tekshirish o’ziga xos xususiyatlarga ega. 
Maktab yoshida bolaning o'sish va rivojlanishi xali davom etadi. Maktablarda har 
bir shifokorga 2000 o’quvchi biriktiriladi. Maktab shifokori va hamshirasi bolalar 
poliklinikasi yoki Markaziy tuman kasalxonasi (MTSh) shtatiga kiradi. Ularning 
faoliyatiga  o’quvchilar salomatligini saqlashga yunaltirilgan profilaktik, sanitar-
epidemiologik va davolash-sog'lomlashtirish tadbirlari kiradi. Ular uchastka 
pediatri va boshqa mutaxassislar bilan aloqada faoliyat yurgizadilar. 
Maktab shifokori  maktabdagi pedagogik kengash a'zosi hisoblanadi. 
Maktabgacha va maktab muassasalari tibbiy xodimlari, xalq ta'limi tumani 
bo'limlari, qizil yarim oy jamiyati, tuman jismoniy tarbiya shifokorlari, kattalar 
poliklinikasi, ayniqsa o’smirlar poliklinikasi bilan aloqada ish olib boradilar. 
Maktabgacha  va  maktab  muassasalari  pediatrlari  ishlari  orasida 
asosiylaridan biri dispanser nazoratini tashkil qilish hisoblanadi.  
Maktab  o’quvchilarining  jismoniy rivojlanishi holatini baxolashda ularni 7 
guruhga bo’linishidan foydalaniladi: 
1.  normografiya. 
2. 
o’rtacha  jismoniy  rivojlanishdan  yuqori (o’rtachadan yuqori va 
yuqori bo’y uzunligiga ega bo'lgan; ammo tana og’irligi va ko’krak aylanasi 
rivojlanishiga mos bolalar); 
3. 
o'sishdan ortda qoluvchilar (bo’y uzunligi o'rtadan past va past; lekin 
tana og’irligi  va ko’krak aylanasi  rivojlanishiga mos bolalar); 
4. 
tana og’irligi ortda qoluvchilar (o’rta, o'rtadan yuqori va yuqori bo’y 
uzunligiga ega bo'lgan, ammo tana og’irligi va ko’krak aylanasi o'sishdan orqada 
qolgan bolalar); 
5. 
jismoniy rivojlanishning 3 belgilarining barchasi yoki faqat tana 
og’irligi va o'sishning orqada qolishi (o’rtacha bo’y uzunligidan past va past 
darajadagi hamda tana og’irligi va ko’krak aylanasi ortda qolgan bolalar); 

---

159 
 
6. 
ortiqcha  vaznlilar (o’rta, o'rtadan yuqori va yuqori bo’y uzunligiga 
ega bo'lgan  va tana og’irligi yuqori darajada bo'lgan bolalar); 
7. 
o'rtadan past  va past  bo’y  uzunligiga ega  hamda tana og’irligi 
yuqori darajada bo'lgan bolalar. 
Bolalar  poliklinikasi  va  maktabgacha-maktab  bo'limlari  shifokorlari 
zimmasiga  jismoniy va aqliy rivojlanishida har xil nuqsonlari bo'lgan bolalarga 
maxsus maktab-internatlar, yordamchi maktablar, sanatoriyalarda tibbiy yordamni 
tashkillashtirish vazifasi yuklatiladi. 
Bolalar sanatoriyalarining quyidagi profillari mavjud: 
A) revmatizmga chalingan bemorlar uchun 
B) sil   etiologiyasiga taaluqli bo'lmagan nafas a'zolari kasalliklari bor  
bemorlar uchun (surunkali pnevmoniya va bronxial astma) 
V) buyrak kasalliklari bo'lgan bemorlar uchun. 
G) teri kasalliklari bo'lgan  bemorlar uchun 
D) psixonevrologik kasalliklari uchun 
E) oshkozon-ichak kasalliklari bo'lganlar uchun 
J) suyak – bo’gim sili bo'lgan bemorlar uchun 
Z) o’pka silining aktiv shaklida bo'lgan bemorlar uchun. 
I) sil intoksikasiyasi bo'lgan bemorlar uchun. 
K) tayanch - harakat tizimida o'zgarishlari bo'lgan bolalar kurort tumanlarida 
joylashgan bolalar sanatoriyalariga 3-14 yoshga qadar qabul qilinadilar, maxalliy  
sanatoriyalarga esa erta yoshdagi bolalar - 1 yoshdan boshlab qabul qilinadi. 
Sanatoriyalarga bolalarning qabuli bolalar poliklinikasidagi vrachlarning maxsus 
komissiyasi tomonidan o’tkaziladi.  
Maktab yoshidagi bolalar uchun eng ommaviy muassasa bo'lib yozgi 
oromgoxlar hisoblanadi. Bu oromgoxlar davlat ijtimoiy sug’urta byudjeti xisobiga 
va sog'lomlashtirish tadbirlari fondi kasaba uyushmasi byudjeti, xalq ta'limi 
organlari, ota-onalar byudjetlari xisobiga tashkil etiladi. 
Bolalar oromgoxlari  quyidagi tiplardagi tashkillashtiriladi: 
1) 
shahardan tashqari  
2) 
stasionar  
3)  sanatoriya 
4) 
sog'lomlashtirish oromgoxlari va yuqori sinf o’quvchilari uchun 
mehnat va dam olish oromgoxlari  
5) 
shahar  
6)  turistik. 
Yozgi sog'lomlashtirish ta'til davrida Sog'liqni saqlash tizimi organlari 
zimmasiga katta vazifalar yuklatiladi.