Quyidagi test javoblarini toping?
1.Qora qoraqatning lotincha nomi?
A.
Ribes nigrum
B.
Thalli Laminarial
C.
Rose officinalis
D.
Zea Mayes
2.Qora qoraqatning dorivor preparatlari?
A.
yig’malar,damlamalar
B.
tabletka
C.
sirop
D.
poroshok
3.Qora qoraqatning ishlatilishi?
A.
to’rli yaralar,
B.
kuyganda, stomatitda
C.
o’t haydovchi
D.
cinga va avitaminoz bod kasalligida
4.Qora qoraqatning kimyoviy tarkibi?
A.
vitaminlar,flavanoidlar
B.
polisaxaridlar
C.
terpenoidlar
D.
lipidlar
5.Qora qoraqatning oilasini toping!
A.
asteracae
B.
lamiacae
C.
saxifragaceae
D.
liliacae
6. Qora qoraqat o`simligining dorivor preparatlari?
A.
poroshok
66
B.
tabletka, ampula
C.
damlama va yig’malar
D.
surtmalar
7.Na’matak mevasining lotincha nomi?
A.
calendula officinalis
B.
thalli Laminarial
C.
fructus Rosae
D.
zea Mayes
8. Na’matakning qayerida oshlovchi moddalar bo’ladi?
A.ildizi,bargi, moyida
B. gulida
C. poyasida
D. ildizpoyasida
9.Na’matak maxsulotining ishlatilishi?
A.
tropic yaralar,
B.
“xolosas”jigarga
C.
hamma javob to’g’ri
D.
yarali kolit,avitaminoz
10.Na’matakning kimyoviy tarkibi?
A.
oshlovchi moddalar, vitaminlar
B.
polisaxaridlar
C.
terpenoidlar
D.
lipidlar
11.Na’matakning oilasini toping!
A.
asteracae
B.
lamiacae
C.
rosaceae
D.
liliacae
12.Fructus Rosaeni oilasini toping!
67
A.
ranunculaceae
B.
Ericaceae
C.
Polygonaceae
D.
Rosaceae
13. Na’matakning oilasini toping!
A.
torondoshlar
B.
erikdoshlar
C.
ra’noguldoshlar
D.
lolaguldoshlar
14 .Na’matakning o`simligi mevasining dorivor preparatlari?
A.
tabletka
B.
poroshok
C.
damlama ,ekstrakt
D.
draje
15. Na’matakning o`simligining dorivor preparati
A.
tabletka, damlama
B.
ampula, poroshok
C.
karotolin, sharbat
D.
hamma javob to’g’ri
16. Vitaminlarning o’simliklar hayotidagi ahamiyati qanday?
A.
fermentlar biosintezi
B. moddalar almashinuvi
C. asosiy regulyator
D. barcha javoblar to’g’ri
17. Askorbin kislota nechta uglerod atomli uglevodlarning oksidlanishi natijasida
hosil bo’ladi?
A.
10ta
B.
5ta
C.
6ta
D.
8ta
68
18. Nima ta’sirida vitamin C biosintezi tezlashadi?
A.
issiqlik
B.
qorong’ulik
C.
yorug’lik
D.
namlik
19. Vitamin K
1
nimalarda erimaydi?
A. suvda va metil spirtida
B. moyda
C. acetonda
D. bezinda
20.Suvda eruvchi vitaminlar:
A.
vitaminlar B
1
, B
2
, B
6
,PP, H, P,C,U
B.
vitaminlar A, D,E, K
C.
vitaminlar A, D, E, K, PP, H, B
1
, B
2
D.
vitaminlar B
1
, B
2
, B
6
,PP, A, P,C,U
3.2 TARKIBIDA VITAMIN TUTUVCHI DORIVOR O’SIMLIKLAR VA
ULARNING MAXSULOTLARI
Maqsad:
1. Namatakning turlari, uning mevasi va uning tibbiyotda ishlatilishini o’rganish
2.Namatak mevasini makroskopik taxlil qilish
3. Qora qoraqat (Smorodina) bargi va mevasi misolida makroskopik taxlilni o’tkazish:
Darsning mazmuni:
1.Namatakning turlari, uning mevasi va uning tibbiyotda ishlatilishi
Na'matakning quyidagi turlari mavjud.
1.begger na matagi –
Rosa beggeriana
Schrenk,
2.burushqoq na'matak
– Rosa rugosa
Thunb.
3.dauriya na'matagi –
Rosa davurica
Pall.
4.zangezur na'matagi –
Rosa zarigezura
P. Jarosch.
5.itburun na'matagi –
Rosa canina
L.
69
6.may na'matagi (dolchinsimon na'matak) –
Rosa majalis
Herrm.
7.maydagul na'matak –
Rosa micrantha
Smith.
8.pahmok na'matak –
Rosa tomentosa
Smith.
9.tikanlina'matak –
Rosa acicularis
Lindl.
10.fedchenkona'matagi–
Rosa fedtschenkoana
Regel.
11.qalqonburunna'matagi
– Rosa corymbifera
Borkh.
12.qumsevarna'matak –
Rosa psammophila
Chrshan.
13. qo‘qonna'matagi–
Rosa kokanica
(Regel,) Regel ex Juz.
Namatak-Ra'noguldoshlar – Rosaceae oilasiga kiradi
.
Na'matak turlari bo‘yi 2 m ga etadigan tikanli buta. novdasi egiluvchan bo‘lib, yaltiroq,
qo‘ng‘ir-qizil yoki kizil-jigarrang tusli po‘stlok bilan koplangan. bargi tok patli, poyada
bandi bilan ketma- ket o‘rnashgan. bargchasi (5—7 ta) tuxumsimon shaklli va
arrasimon qirrali. gullari yirik, yakka yoki 2—3 tadan shoxlarga o‘rnashgan. guli kizil,
pushti, sarik yoki oq rangli, xushbo‘y hidli. guloldi barglari lansetsimon. kosacha bargi
va tojbargi 5 tadan, otalik va onaliklar ko‘p sonli. mevasi – gul o‘rnidan hosil
bo‘ladigan shirali soxta meva. ichida onaliklaridan hosil bo‘lgan bir nechta haqiqiy
myova – yong‘oqchalar bor. eng‘oqcha o‘tkir uchli, sertuk bo‘lib, burchaksimon
shaklga ega.
may oyidan boshlab, iyulgacha gullaydi, mevasi avgust-sentyabrda pishadi.
na'matak turlari o‘rmonlarda, arik bo‘ylarsda, butalar orasida, tog‘larning kuruq
toshloq yon bag‘irlarida va boshqa erlarda usadi.
na'matakning ayrim turlari bir-biridan mevasining, novda po‘stlog‘idagi tikanning
rangi, shakli, katta-kichikligi hamda novdadagi tikanlar soni va joylashishiga qarab
fark qiladi.
may na'matagi
bo‘yi 1-1,5 m ga etadigan buta. shoxlari yaltiroq, qo‘ng‘ir-kizil rangli
po‘stlok bilan koplangan. shoxlaridagi tikanlari barg bandining asos qismida juft-juft
bo‘lib joylashgan. bundan tashqari, to‘g‘ri yoki biroz kayrilgan tikanlar shoxlarning
pastki kismida juda ko‘p bo‘ladi. bargchalarining iastki tomonida yopishgan tuklar
bo‘ladi. bu o‘simlik moldova, ukraina, belarus, boltik bo‘yi, rossiya ovrupa qismining
o‘rmon va o‘rmon-cho‘l zonasida, g‘arbiy va sharqiy sibirda, qozog‘istonda uchraydi.
70
Do'stlaringiz bilan baham: |