O'zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi toshkent axborot texnologiyalar unversteti qarshi filiali

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALAR UNVERSTETI QARSHI FILIALI

“Kompyuter injiniringi” fakulteti
“Telekommunikatsiya injiniringi” kafedrasi
4-bosqich TT 12-19 (s)
Norbutayev Muhammadalining
Mustaqil ishi

Mavzu: NGN tarmoqlarida qo‘llaniladigan protokollar, vazifasi va ahamiyati


Qarshi – 2023 yil
6-MAVZULAR
Reja:

1. 
   NGN tarmoqlarida qo‘llaniladigan protokollar, vazifasi va ahamiyati
   
2. 
   NGN tarmoqlarining boshqaruv tizimlarida mavjud bo‘lgan muammolar va ularni bartaraf etish.
   
3. 
   IMS shahar va qishloq tarmoqlarini qurish usullari va texnologiyalari
   

1.NGN tarmoqlarida qo‘llaniladigan protokollar, vazifasi va ahamiyati
"Keyingi avlod tarmoqlari" (NGN) atamasi telekommunikatsiya adabiyotida 21-asr boshlarida paydo bo'lgan. NGN-ni rivojlantirish g'oyasi 2001 yilda Evropa Telekommunikatsiya standartlari instituti (ETSI) tomonidan taklif qilingan.
NGN o'zaro ta'siri quyidagi xususiyatlarga asoslanadi:
– birinchi navbatda internetdan foydalanishni kengaytirish hisobiga raqamli trafikning o‘sishiga olib kelgan axborot uzatish texnologiyalaridan foydalanish;
– mobil tarmoq xizmatlariga va Triple Play yangi multimedia xizmatlariga (ovozli, video, maʼlumotlarni birlashtirish) talab ortdi;
– telekommunikatsiya tarmoqlari va axborot-hisoblash tarmoqlarining konvergentsiyasi. Uning asosida infokommunikatsiya tarmoqlarini rivojlantirish.
NGN texnologiyasi asosidagi infokommunikatsiya tarmoqlariga o‘tish mavjud telekommunikatsiya va axborot kommunikatsiya tarmoqlarini modernizatsiya qilish orqali amalga oshirilmoqda.
NGNni qurishning kontseptual asosi kommutatsiya funktsiyalarini xizmatlarni taqdim etish funktsiyalaridan ajratishdir. NGN tarmog'ining yadrosi paketli kommutatsiyalangan tarmoqqa asoslangan universal transport vositasidir. Bunday tarmoqlar keng ko'lamli xizmatlarni taqdim etadi va rivojlanish jarayonida yangilarini qo'shadi.
NGN ning afzalliklari quyidagilardan iborat: marshrutlash va tarmoqlarni qurishning moslashuvchanligi, transport tuzilmalaridan samaraliroq foydalanish imkoniyati, umumiy kanal bo'yicha heterojen trafikni uzatish qulayligi.
NGN ning kamchiliklariga quyidagilar kiradi: xizmat ko'rsatish sifati va yetkazib berish xavfsizligini ta'minlashning qiyinligi.
Keyingi avlod tarmoqlarini tashkil qilishning asosiy modelini ko'rib chiqing.
Asosiy NGN arxitekturasi to'rt darajali tuzilma bilan tavsiflanadi, unga quyidagilar kiradi
– xizmatlar darajasi va operativ boshqaruv;
– kommutatsiyani boshqarish darajasi;
- transport qatlami;
- kirish darajasi.
Ushbu NGN arxitekturasi quyidagi funktsional xususiyatlarni amalga oshiradi:
– moslashuvchan tarmoq konfiguratsiyasi orqali bir nechta kirish texnologiyalarini qo'llab-quvvatlash;
– paketli tarmoqlarda taqsimlangan ishlov berish tamoyilidan foydalanish asosida ta’minlangan taqsimlangan boshqaruv;
– yangi xizmatlarni yaratish va mavjud xizmatlarni o‘zgartirishni qo‘llab-quvvatlash uchun tarmoq interfeyslari, shuningdek, uchinchi tomon xizmatlarining mantiqiy vositalarini qo‘llab-quvvatlash orqali ta’minlangan ochiq boshqaruv;
- xizmatlar ko'rsatish jarayoni transport tarmog'ining funktsiyalari o'rtasida taqsimlanganligini hisobga olgan holda xizmatlarni yaratish va taqdim etish;
- konvergent statsionar aloqaning texnik imkoniyatlarini almashtirish uchun moslashuvchan, foydalanish uchun qulay multimedia xizmatlarini yaratish uchun zarur bo'lgan konvergent tarmoq xizmatlarini qo'llab-quvvatlash. mobil tarmoqlar NGN funktsional arxitekturasidan foydalanish;
– ochiq xizmat arxitekturasi (Open Services Access, OSA) asosida tegishli darajadagi xavfsizlik va tarmoq omon qolish mexanizmlarini joriy etish.
Keling, rasmda ko'rsatilgan NGN arxitekturasi darajalarining batafsil funktsional tahlilini o'tkazamiz.
Xizmat ko'rsatish darajasi va operativ boshqaruv
Birinchi daraja, rasmda ko'rsatilgan. 1.1 NGN arxitekturasi - bu xizmat ko'rsatish darajasi va operatsion boshqaruv. Ushbu qatlamning maqsadi tarmoq foydalanuvchilari o'rtasida ma'lumotlarni uzatishdir. Transport tarmog'i darajasida paketli texnologiyalardan foydalanish turli xil aloqa turlari uchun ma'lumotlarni etkazib berishning yagona algoritmlarini ta'minlash imkonini beradi. Multimedia terminallaridan foydalanadigan foydalanuvchilar uchun (masalan, H.323) xizmatlarning kengaytirilgan ro'yxati taqdim etilishi mumkin.
joylashgan NGN dastur serverlari berilgan daraja, foydalanuvchilarga qo'shimcha aloqa va axborot xizmatlarini taqdim etish.
NGN doirasida taqdim etiladigan xizmatlarni quyidagicha tasniflash mumkin:
– asosiy xizmatlar (BS): NGN-dan foydalangan holda ikkita so'nggi terminal o'rtasida ulanishlarni o'rnatishga qaratilgan xizmatlar;
– qo‘shimcha xizmatlar (SOS): asosiy xizmatlar bilan bir qatorda taqdim etiladigan va qo‘shimcha imkoniyatlar to‘plamini qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan xizmatlar (Capability Sets, CS);
– kirish xizmatlari: resurslarga va intellektual tarmoqlar mavjudligi nuqtalariga, shuningdek ma’lumotlarni uzatish tarmoqlariga kirishni tashkil etishga qaratilgan xizmatlar;
– axborot-ma’lumotnoma xizmatlari: NGN tarkibiga kiritilgan ma’lumotlar bazalaridan ma’lumotlarni taqdim etishga qaratilgan xizmatlar;
– NGN elementlari tomonidan VPN faoliyatini tashkil etish va ta’minlashga qaratilgan virtual xususiy tarmoqlar xizmatlari (Virtual Private Network, VPN);
– NGN tomonidan multimedia ilovalarini taʼminlash va qoʻllab-quvvatlashga yoʻnaltirilgan multimedia xizmatlari;
KJni taqdim etishda NGNning vazifasi kerakli parametrlar bilan aloqa o'rnatish va qo'llab-quvvatlashdir. Xizmatlarning asosiy turlari ostida quyidagilar tushuniladi:
- mahalliy, shaharlararo, xalqaro xizmatlar telefon aloqasi NGN texnologiyalari asosidagi (to'liq yoki qisman) tarmoqlardan foydalangan holda taqdim etiladi. NGN tarmoqlaridagi asosiy telefoniya xizmatlari nutqni siqish texnologiyalaridan foydalanishi mumkin, shu bilan birga asosiy xizmatlarni taqdim etish sifati “eng yuqori” va “yuqori” sinflarga mos kelishi kerak. PSTN, NGN, H.323, Session Initiation Protocol (SIP) terminallaridan foydalanadigan foydalanuvchilar asosiy telefoniya xizmatlaridan foydalanishlari mumkin;
- foydalanuvchi terminal uskunalari o'rtasida faksimil xabarlarni uzatish xizmatlari. Xizmat PSTN va mobil tarmoq (MLN) terminallaridan foydalangan holda foydalanuvchilarga taqdim etilishi mumkin;
– foydalanuvchi terminal uskunalari o‘rtasida modem ulanishlarini tashkil qilish xizmatlari. Xizmat foydalanuvchilarga PSTN va NGN tarmoqlari terminallaridan foydalangan holda taqdim etilishi mumkin. IP tarmog'iga kirish xizmati ushbu sinfga tegishli emas;
– 64 kbit/s cheksiz axborot yetkazib berish xizmati va unga asoslangan aloqa xizmatlari, foydalanuvchi terminal uskunalari o‘rtasida ulanishlarni o‘rnatish uchun Integrated Service Digital Network (ISDN) raqamli tarmoq texnologiyasi uchun belgilangan. Xizmat ISDN terminallari yordamida foydalanuvchilarga taqdim etilishi mumkin.
CUni taqdim etish foydalanuvchining ulanish haqida ma'lumot olish, ohang bildirishnomalarini olish qobiliyatini oshiradigan VTR bilan birga bo'lishi mumkin, shuningdek ulanish konfiguratsiyasini o'zgartirishga imkon beradi. NGN tarmog'ining fragmentida foydalanuvchilar quyidagi qo'shimcha xizmatlardan foydalanishlari mumkin:
- qo'ng'iroq liniyasini identifikatsiya qilish;
- qo'ng'iroq liniyasini identifikatsiya qilishni taqiqlash;
– ulangan liniyaning identifikatsiyasini ta’minlash;
– javobsiz qo‘ng‘iroqni boshqa raqamga yo‘naltirish;
– band bo‘lganda qo‘ng‘iroqlarni boshqa raqamga yo‘naltirish;
- qo'ng'iroqni so'zsiz yo'naltirish;
- zararli qo'ng'iroqni aniqlash;
– qo‘ng‘iroq/xabar kutish ko‘rsatkichi;
- qo'ng'iroqni to'xtatish;
– to‘xtab turish va qo‘ng‘iroqlarni ushlash;
- qo'ng'iroqni ushlab turish;
– yopiq foydalanuvchilar guruhi;
– kengaytmali konferensiya va boshqalar.
Shuni ta'kidlash kerakki, ulanish turiga va foydalaniladigan terminal uskunasiga, shuningdek SoftSwitch imkoniyatlariga qarab, xizmatlarni taqdim etish to'plamlari va algoritmlari farq qilishi mumkin.
Shuni ham ta'kidlash kerakki, u orqali o'tadigan qo'ng'iroqlar uchun NGN boshqa tarmoqlarda boshlangan VTRlarni qo'llab-quvvatlashi kerak.