O’zbekiston respublikasi qurilish vazirligi toshkent arxitektura va qurilish instituti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI QURILISH VAZIRLIGI TOSHKENT ARXITEKTURA VA QURILISH INSTITUTI
BINO VA INSHOOTLAR QURILISH FAKULTETI
QURILISH KONSTRUKSIYALARI KAFEDRASI BINOLARNI TEXNIK HOLATINI BAHOLASH FANIDAN MUSTAQIL ISH
Mavzu: Defektlar, shikastlanishlar va avariya holatlari. Guruh: 12-18
Bajardi: Mamatqulov O’.
Qabul qildi: Asadova M TOSHKENT-2021

defekt

• Bino va inshootlarning barcha konstruksiyalari tegishli aniqlik va sifat darajasida ishlanadi hamda montaj qilinadi. Konstruksiyalar oʻlchami, shakli, sifati va boshqa koʻrsatkichlari qurilish meʼyorlari va qoidalari tomonidan belgilangan miqdorlardan ogʻishi holatlari uning nuqsoni (defekti) deyiladi.

shikastlanish

• Bino va inshootlardan foydalanish jarayonida konstruksiyalar, ularning elementlari va birikish joylarida yuzaga keladigan dastlabki loyihaviy oʻlcham va shakllardan ogʻish hollari, salbiy taʼsirlar natijasida nuqsonlar paydo boʻlishi uning shikastlanishi deyiladi

avariya

Binoning buzilishi va qulab tushishiga olib keladigan yirik shikastlar avariya deyiladi.

Shikastlar toifalari

• Shikastlar va nuqsonlar odatda ikki toyifaga boʻlinadi:
• 1. Materiallar mustahkamligi, konstruksiyalar turgʻunligi va yuk koʻtarish qobiliyatini pasayishiga toʻgʻridan toʻgʻri taʼsir etadigan koʻzga koʻrinadigan va koʻrinmaydigan shikast va nuqsonlar.
• 2. Binoning butunligi va turgʻunligiga toʻgʻridan-toʻgʻri taʼsir etmaydigan, ammo vaqt oʻtishi bilan konstruksiyalarning yuk koʻtarish qobiliyatini pasaishi va yemirilishiga sabab boʻladigan koʻrinmas, kichkina shikast va nuqsonlar.

Birinchi toifa

• Birinchi toyifadagi shikast va nuqsonlarga quyidagilar kiradi:
• - temirbeton, gʻisht va metall konstruksiyalardagi yoriqlar;
• - konstruksiyalarni loyihaviy oʻqlardan ogʻishi;
• - temirbeton va metall konstruksiyalarning korroziyasi, gʻisht konstruksiyalarning yemirilishi hamda yogʻoch konstruksiyalarning chirishiga olib keladigan tom yopmalardagi chakka oʻtishlar;
• - bino ekspluatatsiyasi mobaynida metall, temirbeton konstruksiyalarning ayrim qismlari va elementlarini oʻzboshimchalik bilan qirqib olinishi va olib tashlanishi;
• - zamin va poydevorlar holatiga taʼsir etadigan yer osti suvlarining koʻtarilishi yoki pasayishi;
• - metall konstruksiyalarning deformatsiyasi;
• - gʻisht devorlarning uqalanib ketishi;
• - konstruksiyalarda sifatsiz bajarilgan payvand hamda boltli yoki parchin mihli birikmalar va boshqalar.

Ikkinchi toifa

• Ikkinchi toyifadagi shikast va nuqsonlarga quyidagilar kiradi:
• - temirbeton konstruksiyalarning sirtlaridagi gʻovakcha va chuqurchalar;
• - temirbeton konstruksiyalarida himoya qatlamining yupqaligi va armaturaning qisman ochilib qolishi;
• - betondagi koʻrinmas va kichik parchalangan va singan joylar;
• - devorlarda suvoq qatlamlarining koʻchishi;
• - zararsiz mexanik shikastlar va boshqalar.

E’tiboringiz uchun rahmat !