O’zbekiston respublikasi qurilish vazirligi Toshkent arxitektura-qirilish institute Bino va inshootlar qurilishi fakulteti mustaqil ish mavzu : Relyeflar yoshi va ularning rivojlanishining asosiy yo’nalishlari Fan

O’zbekiston respublikasi qurilish vazirligi

Toshkent arxitektura-qirilish institute Bino va inshootlar qurilishi fakulteti

MUSTAQIL ISH

Mavzu : Relyeflar yoshi va ularning rivojlanishining asosiy yo’nalishlari

Fan : Injenerlik geologiyasi

REJA:

• 1. Relyef to‘g’risida umumiy ma’lumоtlar
• 2. Relyef shakllari va elementlari to‘g’risida tushuncha
• 3. Relyef mоrfоgrafiyasi va mоrfоmetriyasi
• 4. Kartalarda relyefni tasvirlash usullari

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar

Relyef to‘g’risida umumiy ma’lumоtlar

• Relyef (yunoncha, ko‘tarilaman) Yer yuzasining kattaligi, kelib chiqishi, yoshi va rivojlanish tarixi turlicha bo‘lgan shakllaridir. Yer yuzasidagi barcha relyef shakllari ichki va tashqi kuchlarning hosilasidir. Asosiy relyef shakllariga tog‘ va tekisliklar misol bo‘ladi. Тog‘lar quruqlikning 40 % ini, tekisliklar esa 60 % ini egallaydi.
• Yer shari quruqligining eng past nuqtasi –405 m ga (O‘lik dengiz), eng baland nuqtasi 8 848 m ga (Jomolungma yoki Everest) teng. Quruqlikdagi dengiz sathidan past yerlar — cho‘kmalar va botiqlar deb ataladi. Dengiz sathidan 200 m balandlikkacha bo‘lgan tekisliklar pasttekisliklar deyiladi. 200 m dan 500 m balandlikkacha bo‘lgan yerlar qirlar deyiladi. 500 m dan 1000 m balandlikkacha bo‘lgan yerlar past tog‘lar, 1000 m dan 2000 m gacha bo‘lgan tog‘lar o‘rtacha tog‘lar, 2000 m dan 3000 m gacha bo‘lgan tog‘lar o‘rtacha baland tog‘lar, undan yuqorilari baland tog‘lar deyiladi. Bular quruqlikning asosiy relyef shakllari hisoblanadi.

Okeanlar tubining relyefi ham murakkab tuzilishga ega. Materiklarning deyarli 35 % i dengiz va okean suvlari tagida joylashgan. Ular tekis yuzali materik sayozligi (shelf)ga to‘g‘ri keladi va 200 m chuqurlikka qadar davom etadi. Undan pastda qiyaroq materik yonbag‘ri yoki batial (yunoncha, chuqur) 3000 m gacha, abissal (yunoncha, tubsiz) 6000 m gacha va okean botiqlari (6000 m dan chuqur) mintaqalari joylashgan. Okean tubi relyefida uzluksiz davom etadigan (uzunligi 60 ming km) o‘rta okean tizmalari, vulqonli tog‘lar, cho‘kmalar, tekislik — havza, soylik va platolar mavjud.

• Okeanlar tubining relyefi ham murakkab tuzilishga ega. Materiklarning deyarli 35 % i dengiz va okean suvlari tagida joylashgan. Ular tekis yuzali materik sayozligi (shelf)ga to‘g‘ri keladi va 200 m chuqurlikka qadar davom etadi. Undan pastda qiyaroq materik yonbag‘ri yoki batial (yunoncha, chuqur) 3000 m gacha, abissal (yunoncha, tubsiz) 6000 m gacha va okean botiqlari (6000 m dan chuqur) mintaqalari joylashgan. Okean tubi relyefida uzluksiz davom etadigan (uzunligi 60 ming km) o‘rta okean tizmalari, vulqonli tog‘lar, cho‘kmalar, tekislik — havza, soylik va platolar mavjud.