O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jalik vazirligi

Meva va sabzavotlarning turli xil haroratda o’rtacha issiqlik ajratib chiqarish tezligi, sutgada kkal/t

Meva va sabzavotlar	Harorat C
	0	2	5	10	15	20

Olma (kechki) Olma (ertachi) Nok (kechki) Nok (ertachi) Uzum Shaftoli Olxo’ri Sabzi Lavlagi Piyoz (boshi) Karam Sarmsoq Kartoshka

220 380 220 400 200 380 420 390 320 1580 400 450 380

290 430 450 550 360 460 700 5700 440 2060 480 650 360

430 650 840 950 500 850 1300 690 670 3100 650 950 320

650 1200 1150 1300 750 1900 2200 730 1150 4400 920 1400 500

1200 1900 2600 3300 1000 2700 3800 1750 1900 5080 1420 2600 570

150 2500 4500 5700 1600 3800 4500 2300 3520 6300 2400 3200 700

Uyum orasida havo almashinishida mahsulotlar orasidagi teshiklarning o’lchami ham katta ahamiyat kasb etadi. Masalan, kartoshka bilan bug’doyning g’ovakligi bir xil, ya‘ni 40% ga yaqin. Lekin kartoshka uyumi orasida havoning almashinuvi bug’doynikiga qaraganda ancha yengil.

O’z-o’zidan saralanish hodisasi tufayli meva va sabzavotlar uyumining turli qismlarida g’ovaklik turlicha bo’ladi.
Meva va sabzavotlarning g’ovakligi ularning o’lchamlariga bog’liq. Masalan, lavlagining g’ovakligi 50–55, sabziniki 51– 53, kartoshkaniqi esa 37–55% bo’ladi.
SHunday qilib, meva va sabzavotlarning bir qator fizik xossalarini ko’rib chiqdik. Ularning yig’indisi mahsulotning issiqlik va fizik sistemasini tashkil qiladi. Bunda havo haroratining oshishi va mahsulotning namlanishi kuzatiladi. Shu sababli mahsulotni saqlashdagi asosiy vazifa uning o’z-o’zidan qizib ketishi va terlashining oldini oladigan hamma chora-tadbirlarni ko’rish hisoblanadi. Bunda omborlarni sun‘iy sovitish, aktiv shamollatish va mahsulotni idishlarga solib saqlash tadbirlari muhim ahamiyatga ega.