O‘zbekiston respublikasi qishloq xo‘jalik vazirligi


Meva va sabzavotlarni saqlash ro‘y beradigan fiziologik va mikrobiologik jarayonlar



Download 11,87 Mb.
bet148/206
Sana16.04.2022
Hajmi11,87 Mb.
#556846
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   206
Bog'liq
2 5345798815255368373

Meva va sabzavotlarni saqlash ro‘y beradigan fiziologik va mikrobiologik jarayonlar. Bu nafas olish bilan bog‘liqdir. Nafas olish natijasida mahsulotlar tarkibidagi uglevod, kislota, moy, oshlovchi moddalar oksidlanadi, bu moddalar oxirgi mahsulot – suv va karbonat angidridga ‘archalanadi va ma’lum daraja energiya ajraladi. Meva va sabzavotlarning nafas olishida 180 gr. Uglevod ‘archalanadi, 2824 kj issiqlik ajralib chiqadi.
Yetilish davrida mevalarning nafas olishi tezlashadi va iste’mol qilishga yaraydigan darajaga etilganda eng yuqori nafas olish pasayadi, bu esa mevaning pishib o‘tib ketganligidan darak beradi. Agar mahsulotlar muzlagan bo‘lsa, lekin tarkibidagi suvning hammasi yaxlamagan bo‘lsa, ular nafas olishni davom ettirishiga imkoniyat tug‘diradi.
Mevalarning yuqori qavatlari, ichki qavatlariga nisbatan jadal nafas oladi. Uzoq muddatga saqlanadigan mahsulotlarning nafas olishi bir me’ryoda davom etadi.
Odatda uzoq saqlana ololmaydigan mahsulotlarning dastlabki nafas olishi tez, so‘ngra susayadi. Nafas olish jarayonida quruq modda sarflanadi va ularni og‘irligi kamaya boradi.
Mahsulotni saqlashda haroratning issiqlik hisobiga ko‘tarilishi o‘z-o‘zidan qizishiga olib keladi. Ko‘pgina hollarda o‘z-o‘zidan qizishda harorat 1-20 Sga ko‘tariladi. Haroratni bir oz ko‘tarilishi ham mahsulotning sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Meva-sabzavot omborining hamma tomonidan shamollatish tizimi o‘rnatilgandagina o‘z- o‘zidan qizishni oldini olish mumkin bo‘ladi. Meva va sabzavotlarda normal fiziologik jarayonlarning buzilishi natijasida bir qator fiziologik kasalliklarni keltirib chiqaradi. Meva va sabzavotlar shishadi yoki so‘ladi, qorayishi mumkin, eti kuchli kuyib ketadi.
Shish kasali bilan kasallangan mevalarning eti quriydi, mevalarning hajmi kattalashib ketadi.
So‘lish asosan olma, nok va uzumda uchraydi, va pishib o‘tib ketgan mevalar tez so‘lib qoladi. Mevalarning qorayish kasalligi olma, uzum va noklarning po‘stida paydo bo‘ladi.
Mevalarning turiga qarab, ularni yuza qismida mikroorganizmlar soni har xil bo‘lishi mumkin. Eng ko‘p mikroorganizmlar nokda uchraydi, o‘rik va shaftolida kamroq, olmada esa butunlay kam uchraydi.
Ildizli mevalarda ularni yuza qismida mikroorganizmlar ko‘proq rivojlanadi. Mikroorganizmlar soni etishtirish sharoiti, yig‘ib-terish muddati va navning xususiyatlariga qarab o‘zgarishi mumkin.
Mikroorganizmlar ham mahsulot va inson organizmiga ta’siriga ko‘ra, ta’sir etuvchi va ta’sir etmaydigan guruhlarga bo‘linadi. Meva va sabzavotlarning yig‘ib-terib olish muddati ham ularning mikroorganizmlar bilan zararlanishiga ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, sabzi erta muddatda yig‘ib olinganda, kechki muddatga qaraganda mikroorganizmlar bilan ko‘proq zararlanganligi kuzatiladi. Meva va sabzavotlarning radioaktiv nurlar bilan nurlantirilganda ulardagi mikroorganizmlar keskin kamayishi kuzatiladi.
Meva va sabzavotlarni sovutgichlarda saqlash istiqbolli usullardan biri bo‘lib hisoblanadi. Sovutgichlarni qurish anchagina xarajat va material talab qilsada, ular tezda qo‘lanadi. Sovutgichlar sig‘imiga ko‘ra 100 t kam bo‘lmasligi kerak. Zamonaviy sovutgichlarning har 1m2 700-800 kg mahsulot sig‘adi. Sovutgich xonalaridan mahsulotni olish vaqtida ularni birdan issiq joyga chiqarish mumkin emas. Aks holda mahsulot terlab buzila boshlaydi. SHu sababli sovutgich xonalardagi mahsulotlarni olish oldidan oraliq xonalarga joylashtirilib biroz ilitib olinadi.

Download 11,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   206




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish