1.2 Iqlimi sharoitlari
Viloyat iqlimi keskin kontinentаl bo`lib, mаksimаl vа minimаl hаrorаtlаr orаsidаgi fаrq 78° gа teng. Viloyat hududining qumlаr bilаn o`rаlgаnligi sаbаbli yoz kunlаri hаrorаt +43°+45° C dаrаjаgа ko`tаrilаdi. Qish fаslidа eng pаst hаrorаt -30°-33° C sovuqni tаshkil etаdi.
Bu yerdа yozning issiq, qishning sovuq kelishi ob-hаvoning sutkа dаvomidа keskin o`zgаrishi, yog`in sochinning kаmligi, hаvoning quruqligi viloyat iqlimining аsosiy xususiyatlаridir.
Viloyat choʻl zonasida, Xorazm viloyatining gʻarbiy qismida, oʻrtacha 100 m balandliqda joylashgan. Relyefi pasttekislikdan iborat. Amudaryo deltasining bir qismi boʻlib, daryo yotqiziqlaridan tashkil topgan. Foydali qazilmalardan ohaktosh, qum, gil va urilish materiallari bor.
Iqlimi keskin kontinental. Qishi moʻtadil sovuq, qor kam yogʻadi, yanvarning oʻrtacha temperaturasi —5°, eng past temperaturasi —32°. Yoz issiq, quruq, iyulning oʻrtacha temperaturasi 30°, eng yuqori temperaturasi 45°. Vegetatsiya davri 200—210 kun. Yiliga 78—79 mm yogʻin tushadi, asosan, martaprel oylarida yogʻadi. Shimoliy va shimoliy sharqiy shamollar esadi.
Yagona daryosi — Amudaryo viloyat hududida keng vodiy boʻylab oqadi. Toshqinga qarshi dambalar qurilgan. Amudaryo suvidan yirik kanallar yerdamida ekinlarni sugʻorishda foydalaniladi. Viloyatda mayda shoʻr koʻl, botqoqlik va shoʻrxok koʻp. Tuproqlari Amudaryoning allyuvial yotqiziqlaridan tashkil topgan. Daryo vodiysida oʻtloqi, oʻtloqibotqoq tuproqlar, gʻarbida qumliklar uchraydi. Sugʻoriladigan yerlarda, asosan, boʻz tuproq boʻlib, kuchli shoʻrlangan. Viloyat hududining asosiy qismi haydaladigan yerlar.
.
1.3 Biologik resurslari
O`simlik dunyosi: Xorazm viloyati 55 oilaga mansub 580 tur yuksak o`simliklar uchraydi. Bulardan 18 tasi endimik tur.Cho`l o`simliklari ekologik sharoiga mos holda alohida jamoalar hosil qilgan.Qumli cho`llarda Qandim(juzg`un),saksovul,cherkiz,selin,patloq,singren,iloq bo`lsa, gipisli cho`llarda qizilcha,sassiq kovrak,karrak,buyurg`un keng tarqalgan.Sho`rxoqli yerlarda sho`r ajiriq, sarsazan, qorabarak, sho`ralar To`qayorlarda turang`il teragi,jiyda,tol,yulg`un,qamish kabi turlar o`sadi. O`simliklar yaylov chorvachiligi uchun ozuqa manbai hisoblanadi.Vohalarda madaniy o`simliklar bilan birga 200 dan ortiq begona o`t turi uchraydi. Cho`lga tutash yerlarni qum bosishdan saqlash uchun Agro-o`rmon meliratsiya tadbirlari o`tqziladi.10 ta o`rmonchilik xo`jaligi bo`lib asosiy o`simliklari saksovul,cherkez,qandim.
Qorako`l o`rmonchiligida esa dorivor o`simliklar yetishtiriladi. Asosiy o`simliklari paxta 129000 gektar beda va bug`doy hisoblanadi,va yem xashak ekinlari hisoblanadi. Qorako`l tuman o`simliklari Oq saksovul, juzg`un,quyonsuyak,cherkez,iloq,sho`rvoq,shora,boyalich,turang`il,tol,chingil,yantoq va boshqa o`simliklar o`sadi. Vohaning asosiy qismini yaylov va o`rmonchilik tashkil etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |