O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi

Asosiy prinsiplar:
– qurolli mojarolar huquqi va inson huquqlarini qamrab oluvchi, shunga muvofiq harbiy zarurat va jamoat tartibini saqlash hamisha insonga hurmat bilan muvofiq keluvchi, insoniylik huquqiga asoslangan prinsip;
– urushayotgan tomonlar o‘z raqiblariga asosiy maqsadi raqibning harbiy qudratini yo‘q qilish yoki kuchsizlantirishdan iborat bo‘lgan urush maqsadiga nomutanosib zarar yetkazishlari mumkin emasligi prinsipi;
– safdan chiqarilgan shaxs, shuningdek bevosita harbiy harakatlarda ishtirok etmayotganlar hurmat, himoya va insoniy munosabat huquqiga ega ekanligi prinsipi(Jeneva huquqi prinsiplari);
– nizo holatida bo‘lgan tomonlarning harbiy harakatlarning usul yoki vositalarini tanlash huquqi cheklanmagan emasligi (Gaaga huquqi prinsipi) prinsipi2.
Galdagi har bir prinsip, ilgarigisini asos qilib olib, xalqaro gumanitar huquq rivojining murakkab va izchil dinamikasini tasdiqlagan holda, avvalgisidan kelib chiqadi
ХGHning umumiy prinsiplariga quyidagilar mansub: daxlsizlik prinsipi, kamsitish va tahqirlash nojoizligi prinsipi, xavfsizlik prinsipi3.
Insoniylik (yoki zarurat) prinsipi – ХGHning anchayin hammabop (universal) va umumlashgan prinsipi. Uning ta’sir kuchi qurolli kurashning barcha sohalariga tatbiq etiladi. Urush olib borish vosita va usullarini tanlash masalalarini tartibga solishda ham, shuningdek harbiy mojarolar jabrdiydalari himoyasini ta’minlash masalalarida ham qoʻllanadi.
Хalqaro va ichki qurolli mojarolar chog‘ida qoʻllanadi. Qurolli mojarolar jarayonida cheklanmagan zo‘ravonlik qoʻllashga taqiq o‘rnatadi. Unga muvofiq harbiy harakatlar olib borishning insoniy usul va vositalarini tanlash hamisha insonning sha’ni va asosiy huquqlarini hurmat qilish bilan muvofiq kelmog‘i lozim.
Masalan, 1949-yilgi Jeneva konvensiyasining harbiy asirlarga munosabat toʻgʻrisidagi 13-moddasining qoidasi urushayotgan tomonlardan harbiy asirlarga nisbatan “hamisha insoniy munosabatda bo‘lish”ni talab etadi.