O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi toshkent davlat agrar universisteti termiz filiali

20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0


энкарзия оққанот
Avgust sentyabr oktyabr noyabr dekabr
4.14-rasm. Issiqxonadagi bodring o’simligining kuzgi-qishki parvarishdaoqqanotga qarshi biologik kurash. (“Qo’yliq” agrofirmasi, A.Anorboyev.,2010-2012 yy.)
Oktyabr oyiga kelib, oqqanotning rivojlanib va tarqalib barcha o’simliklarda borligi kuzatilgan. Shu bilan birga uning 60-70%ini enkarziya zararlaganligi kuzatilgan. Noyabr va dekabr oylarida ham oqqanotning sonini parazit boshqarib turgan. Bu davrda issiqxonada zararkunanda va parazit soni ham yuqori bo’lgan. Zararkunandalarning soni iqtisodiy xavflilik chegara sonidan (IXChS) past holatda ushlab turilgan. Yanvar oyining ikkinchi o’n kunligida bodring o’simligi olib tashlanib, tuproq ishlanib, tuproqqa go’ng va mineral o’g’itlar kiritilgan va ekin ekishga tayyor qilib qo’yilgan.
Shunday qilib, qishki-kuzgi paytda issiqxonalarda oqqanotni sonini enkarziya paraziti bemalol boshqarib turar ekan.
Makrolofusni qo’llash. Issiqxonalarda yirtqich qandala- makrolofus o’zining hamma rivojlanish fazalarida faqat oqqanotni emas, balki o’simlik biti, tripslar kabi boshqa zararkunandalarni kam qiradi. Makrolofus qandalasi ancha uzunchoq tanali bo’lib, kattaligi 2,7-3,7 mm, aniq chegarasiz tukli, och yashil rangli bo’ladi.
Urg’ochisi erkagidan kattaroq bo’ladi. Unda qorin bo’ylab joylashgan tuxumidan yaxshi bilinadi. Tuxumini o’simlik to’qimasi tomirlariga (tolalariga) qo’ygan. Tuxumdan chiqqan lichinka darhol faol harakatlanib ozuqa izlashga kirishadi. Uning rivojlanishi 22 kun davom etib, besh yoshni o’tagan. Bitta rivojlanish generasiyasining davomiyligi 37-43 kun, optimal harorat 25-27 °S, havoning nisbiy namligi 80-90% bo’lganda. Voyaga yetgan bitta yirtqich qandala makrolofus bitta generasiyasi davomida oqqanotning 3,4 ming tuxumini yoki 2,5 ming lichinkasini yo’q qilgan.