O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jalik vazirligi

Yog’li  gepatoz  -  vitaminlar  yetishmovchiligi  va  turli  xil  intoksikasiyalar 

oqibatida  jigarda  ortiqcha  darajada  yog’larning  to’planib  qolishi  bilan 

xarakterlanadi.  Ko’pincha  norkalar  kasallanadi.  Gepatoz  asosan  yozning  oxiri  va 

kuz  oylarida  qayd  etilib,  simptomlarsiz  kechadi  yoki  ikkilamchi  infeksiya 

rivojlanadi.  

Sababalari.  Alimentar  va  toksik  gepatozlar  farqlanadi.  Alimentar  yog’li 

gepatoz  rasionda  vitaminlar  (V  guruhi,  Ye,  K  vitaminlari,  xolin),  oltingugurt 

saqlovchi amonokistlotalar (metionin, sistin, treonin, lizin) yetishmasligi oqibatida 

kelib chiqadi. Vitaminlar yetishmovchiligi bilan bir vaqtda hayvonlar organizmida 

yog’larning oksidlanish mahsulotlari (aldegidlar, ketonlar, oksikislotalar va kichik 

molekulali yog’ kislotalari) hosil bo’lib, ular zaharli ta’sirga ega bo’ladi. 

Mikroorganizmlar  va  zamburug’larning  zaharlari  hamda  kimyoviy  zaharlar, 

yog’larning  buzilishi  mahsulotlari  ham  toksik  yog’li  gepatozga  sabab  bo’lishi 

mumkin. 

Belgilari. 

Og’ir 

kechadigan 

gipovitaminozlar, 

aminokislotalar 

yetishmovchiligi belgilari va intoksikasiya, ishtahaning pasayishi, oriqlash, shilliq 

pardalarning  lablar,  burun,  oyoqlar  terisining  oqarishi  yoki  kuchsiz  sarg’ayishi, 

ba’zan  asab  tizimining  buzilishlari:  qaltiroq  va  oyoqlarning  falaji  bilan  o’tadi. 

Tezak shakllanmagan, shilimshiq modda aralashgan va qoramtir rangda bo’ladi. 

Kasallangan  hayvonda  teri  qoplamasi  hurpaygan  bo’lib,  sarg’imtir  yoki 

qung’ir rangga kiradi, dizuriya belgilari (siydikni tutib turolmaslik), chanqoqning 

kuchayishi kuzatiladi. Ataksiya, qaltiroq xurujlari qayd etiladi. 

Tashxisi.  Poligipovitaminozlar  va  intoksikasiyalarga  gumon  qilish  uchun 

hayvonlarning  diplokokk,  streptokokk,  stafilokokk,  listerioz,  salmonellyoz  va 

kolibakterioz  kabi  yuqumli  kasalliklar  oqibatida  o’limining  ko’payishi  asos 

bo’ladi.  Oziqalar  laboratoriyada  perikis  ko’rsatkichi,  aldegidlar,  amino-ammiakli 

azot  (AAA)  va  uchuvchi  yog’  kislotalari  (UYoK)  miqdori  bo’yicha  tekshiriladi. 

Ular miqdorining ko’payishi gepatozdan dalolat beradi.