O`zbekiston respublikasi qishloq va suv xo`jalik vazirligi

Modda almashinuvining buzilishlari 

Mo’ynachilikda  vitaminlar,  ayniqsa  V  guruhi  vitaminlari  yetishmovchiligi, 

mikroelementozlar  hamda  amonokislotalar  yetishmovchiligi  kasalliklari  keng 

tarqalgan  bo’lib,  bular  orasida  V

1

,  V

2

,  V

6

,  V

12, 

Vs

, 

Ye  gipovitaminozlari,  temir 

taqchilligi anemiyasi asosiy o’rinda turadi. 

V

1

  gipovitaminozi.  Barcha  turdagi  mo’ynali  hayvonlarda  uchraydi. 

Hayvonlarning  o’limi,  mo’yna  sifatining  pasayishi  va  ikkilamchi  infeksiyaning 

ravojlanishi oqibatida mo’ynachilik xo’jaliklariga katta iqtisodiy zarar yetkazadi.  

Sabablari.  V

1

  vitamini  (tiamin  bromid,  antianevrin)  suvda  eruvchi  vitamin 

hisoblanib, organizmda zahira holida to’planib turish xususiyatiga ega emas.  

Hayvonlar  organizmining  V

1

  vitaminiga  bo’lgan  ehtiyoji  uning  donlar, 

achitqilar  hamda  go’sht,  baliq  mahsulotlaridagi  miqdori  hisobiga  qondiriladi. 

Shuning uchun vitaminning oziqalar tarkibida yetarli darajada bo’lmasligi hamda 

uning parchalanishga sabab bo’ladigan moddalarinng bo’lishi V

1 

gipovitaminozga 

sabab bo’ladi.  

Belgilari.  Vitamin  yetishmovchiligi  kuzatilishidan  2-3  hafta  keyin  kasal 

hayvonda  ishtahaning  pasayishi,  o’sishdan  qolish,  holsizlanish,  gandiraklash, 

ataksiya,  orqa  oyoqlarning  falaji  keyinchalik,  qaltiroq,  yurak  faoliyatining 

sekinlashuvi,  tana  haroratining  1,5-2

0

S  ga  pasayishi  kuzatilib,  davolash  yordami 

ko’rsatilmaganda o’lim bilan tugaydi.  

Bo’g’oz hayvonlarda homilaning o’lishi va so’rilib ketishi, nimjon yoki o’lik 

bola  tug’ilishi  hollari  kuzatiladi.  Yosh  hayvonlarda  diareya,  rezistentlikning 

pasayishi tufayli kasallikning asorati sifatida diplokokkoz kabi yuqumli kasalliklar 

hamda intoksikasiya rivojlanadi.  

Tashxis  xarakterli  klinik  belgilar,  V

1

  vitamini  preparatining  qo’llanilishi 

yaxshi  natija  berishi,  oziqalar  tarkibida  tiaminaz  faolligiga  ega  moddalarning 

bo’lishi, tiaminning tanqisligi kabi ma’lumotlar asosida qo’yiladi.  

Davolash.  Tiamin  bromid  yoki  tiamin  xlorid  10-25  mg  (0,2-0,5  ml  5-6%-li 

eritma holida) hayvon to’liq sog’aygunga qadar inyeksiya qilinadi. 

Profilaktikasi. Antivitamin saqlovchi oziqalar qaynatilib beriladi. V

1 

vitamini 

oziqalarga  aralashtirilib  beriladi  yoki  barcha  hayvonlarga  inyeksiya  qilinadi. 

Emizakli yoki bo’g’oz hayvonlarga buzilgan yog’larni berish ta’qiqlanadi.