O‘zbekiston respublikasi qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

15-chizma. Biznes-rejani asosiy bo‘limlari. 
•
mahsulotlarni oziq-ovqat va sanoat tovarlari bozorida sotuvchi 
korxona biznes-rejasi asosan iste’molchilar ommasiga yo‘naltiriladi. Bu yerda 
mahsulot sifati va sotuv hajmi asosiy ko‘rsatkichlar hisoblanadi. Bunday 
Biznеs-rеja 
kompaniya va uning biznеsi to`g`risidagi ma'lumotlar – kompaniya tarixi, 
uning tashkiliy tuzilishi, boshqaruv komandasi va xodimlari, asosiy faoliyat 
turlari, infratuzilmasi va ishlab chiqarish, sotish siyosati va narxning hosil 
bo`lishi, moliyaviy holati 
kompaniya va uning biznеsi to`g`risidagi ma'lumotlar – kompaniya tarixi, 
uning tashkiliy tuzilishi, boshqaruv komandasi va xodimlari, asosiy faoliyat 
turlari, infratuzilmasi va ishlab chiqarish, sotish siyosati va narxning hosil 
bo`lishi, moliyaviy holati 
kompaniya bozorini aks ettirish (tarmoq tahlili) – bozor sig`imi va maqsadli 
sеgmеntlarni, bozor muhiti va tеndеntsiyalarini aniqlash, raqobatchilar tahlili, 
imkoniyat va tavakkalchiliklar 
loyihaning ifodalanishi –loyiha g`oyasi, maqsadi va mantiqiy asoslari, loyihani 
amalga oshirish rеjasi, loyihani moliyalashtirish sharoitlari va manbalari, 
markеting rеjasi, ishlab chiqarish rеjasi, sotuv rеjasi, moliyaviy rеja, loyihaning 
iqtisodiy samaradorligini baholash, loyiha bo`yicha tavakkalchiliklarni baholash 
va kompaniyani o`tkazish sеnariyasi 
ilovalar – loyihani amalga oshirish bilan bog`liq shartnomalar nusxasi (xom-
ashyo, matеriallar va tayyor mahsulotlarni xarid qilish maqsadlari to`g`risidagi 
shartnomalar), ishlab chiqarish jarayonlarining ifodalanishi, litsеnziya, sеrtifikat 
va mualliflik guvohnomalari nusxasi va boshqa ma'lumotlar 

---

130 
korxona ishining barqarorligini sotuv hajmini oshirish, mahsulot assortimentini 
o‘zgartirish belgilab beradi; 
•
ishlab chiqarish vositalari bozorida faoliyat ko‘rsatuvchi korxona 
biznes-rejasi ishlab chiqarishni qayta tiklashi va barqarorlashtirishi lozim 
bo‘lgan investitsion yo‘nalishni yoritib berishi zarur; 
•
maishiy-kommunal xizmatlar bozorida faoliyat ko‘rsatuvchi korxona 
biznes-rejasi o‘z ichiga transport, madaniy-oqartuv, sog‘liqni saqlash, axborot, 
vositachilik va asosan muayyan iste’molchiga yo‘naltirilgan boshqa xizmatlarni 
kiritadi; 
•
mahsulotlarni axborot bozorida sotuvchi korxona biznes-rejasi yuqori 
texnologiyalarni ishlab chiqarishga yo‘naltirilgan bo‘lib, iqtisodiyotning 
rivojlanish darajasi, tabiiy resurslarning mavjudligi, intellektual salohiyatni 
hisobga olishi lozim; 
•
investitsiyalar bozorida faoliyat ko‘rsatuvchi korxona biznes-rejasi 
investorlarni kredit bilan ta’minlash bo‘yicha bank hujjati hisoblanib, uning 
asosida kredit uchun optimal % stavkasini aniqlash yotadi; 
•
innovatsiyalar bozorida faoliyat ko‘rsatuvchi korxona biznes-rejasi 
ixtirolar, kashfiyotlar va boshqa intellektual mehnat yutuqlarini joriy qilishning 
yakuniy natijalari yutuqlariga yo‘naltiriladi.
Shu tariqa, biznes-reja barcha bozor tuzilmalari uchun ular faoliyatining 
o‘ziga xosliklarini hisobga olgan holda ishlab chiqiladi.