O’zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi Samarqand qishloq xo’jalik instituti

13.3.Mahsulot sotish dinamikasini tahlil omilli tahlili

Sotilgan mahsulot miqdorining o’zgarishiga ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori (Q) bilan tovarlilik darajasi (T) o’zgarishi ta’sir qilganda, ularning ta’sirini solishtirish, farqlash, qayta hisoblash, zanjirli bog’lanish usularidan foydalanib aniqlash mumkin. Biz “Zanjirli bog’lanish” usuli orqali amalga oshirish tartibiga to’xtaldik. Sotilgan mahsulot miqdorining umumiy o’zgarishi: Q₁ T₁ – Q₀ T₀ = ∆qt

Sotilgan mahsulot miqdorining o’zgarishiga ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori o’zgarishining ta’siri: Q₁ T₀ - Q₀ T₀ = ∆q

Sotilgan mahsulot miqdorining o’zgarishiga tovarlik darajasi o’zgarishning ta’siri: Q₁ T₁ – Q₁ T₀= ∆t

Agar sotilgan mahsulot miqdoriga ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori, yil boshi va yil oxiriga qolgan mahsulotlar miqdori hamda har xil chiqimlar miqdori ta’sir qilgan taqdirda balansli bog’lanish usulidan foydalanib tahlil etish maqsadga muvofiq bo’ladi.

Mahsulotlarni sotishdan olingan sof pul tushumi hajmining tahlili.

Biz bu yerda omillar ta’sirini “Farqlash” usuli orqali aniqladik.

Sof pul tushumining umumiy o’zgarishi:

Ushbu o’zgarishga omillar ta’sirini aniqlash:

1. 
   Sof pul tushumi hajmining o’zgarishiga sotilgan mahsulot miqdori o’zgarishining ta’siri:
   

)

2Sof pul tushum hajmining o’zgarishiga o’rtacha sotish bahosi o’zgarishining ta’siri:



Nazorat savol va topshiriqlar

1 O’simlikchilik natura mahsulotlari miqdori o’garishini tahlili qaysi usullar orqali amalga oshiriladi?Tushuntiring.

2.Paxta yalpi hosili dinamikasining tahlilini “Farqlash“ usulidan foydalanib bajaring

3.Sutni sotishdan olingan sof pul tushumi hajmining tahlilini“Indeks“usuli yordamida amalga oshiring

Mustaqil ish topshiriqlari

Sabzavot yalpi hosili miqdori hisobot yilida bazis yiliga nisbatan 3.5 foizga kamaygan.Bazis yilida yalpi hosil 13800 s.ni tashkil bqilgan.

Ushbu malumotlar asosida aniqlang:

1.Sabzavot yalpi hosili indeksini.,

2. Hisobot yilidagi yalpi hosili miqdorini.,

3. yalpi hosilning mutlaq va nisbiy o’zgarishini.,

Tavsiya etiladigan adabiyotlar

1.Qudratov T.K., Ibragimov M. – «Iqtisodiy tahlil». O’quv qo’llanma.T.: «Ilm ziyo»-2005 -2012 yillar (besh marta nashr qilingan)

2..Qudratov T.,Fayziyeva N. Qishloq xo’jalik korxonalari faoliyatining tahlili. Darslik. Samarkand-2010yil.

3. Korxonalari faoliyatining tahlili va nazorati.. Darslik. T.:”Voris” nashriyoti,2012 yil