O’zbekisтon respublikasi qishloq va suv хo’jaligi vazirligi

Birinchi tibiiy yordam

Kasb-hunar kollejlarida o’quvchilar yoki ishchi xodimlar ish faoliyatini olib

borishda  turli  xildagi  tan  jarohatlarini  olishlari  ehtimoldan holi  emas.  Shunday

---

54

vaziyatlarda  yuz  berganda  shu  joyning  o’zida  birinchi  tibiiy  yordam

ko’rsatishzarur.

Jarohatlanganlarga  birinchi  yordam  ko’rsatishdan  oldin  quyidagi  ishlarni

bajarish lozim.  Kasb-hunar  kollejlarida  ko’proq quyidagi  jaroxatlanishlarni

kuzatish mumkin.Bular:

Sinishlar,  lat  yeyishlar - suyak  sinishi  yopiq  va  ochiq  tipda  bo’ladi.  Yopiq

singan  joydagi  teri  va  yumshoq  to’qimalar  jarohatlanmaydi,  ochiq  sinishda  esa

jarohatlangan bo’ladi. Birinchi yordam ko’rsatishdan oldin tashqi belgilariga qarab

yoki  bemorning  o’zidan  so’rab  jarohatlangan  joyini  aniqlash lozim.  Singan  joy

aniqlangandan keyin avval sog’ oyoq-qo’llardan, so’ngra jaroxatlangandan kiyim-

kechakni  yechish kerak.  Ochiq  sinishda  ko’p  qon  ketadi,  shu  sababli  birinchi

navbatda  qonni  to’xtatish zarur.  Jarohat  atrofidagi  teriga  yo’d,  spirt  yoki  atir

surtilgandan  keyin  unga  sterillangan  bog’lam  qo’yib  bog’lanadi.  Shundan  keyin

singan  joy  taxtakachlanadi.Taxtakachning  uzunligi  singan  joyga  yaqin  2ta

bo’g’imga yetadigan bo’lishi kerak.

Elektor  tokidan  zararlanganda - agar  o’quvchi  yoki  ishchi  xodimelektr

ta’siriga  tushib  qolgan  bo’lsa,  uni  tokli  qismlardan  ajratish lozim.Buning  uchun

elektr qurilmani  rubilnikdan  o’chirib  yoki  vklyuchatoldan  o’chirib.Simni  qirqib

tashlash,  jabrlanuvchi  kiymidan  tortib  to’kli  qismlardan  ajtatish,  quruq  tayoq

yordamida  simni  olib  tashlash lozim.Jabrlanuvchini  tokli  qismlardan  ajratishda

ehtiyot  choralarini  ko’rish kerak,  chunki  yordam  ko’rsatayotgan  kishining  o’zini

tok  urib  olishi mumkin.  Kuyganda - kuyish teriga  yuqori haroratlarning

shuningdek kislota, ishqor, fosfor va boshqalarni, ta’siri natijasida sodir bo’ladi.

Kuyishning og’irligiga qarab ularni to’rt darajaga bo’lish mumkin. Birinchi

darajali  kuyishda  terini  qizarib  shishishi  seziladi;  ikkinchisi  suyuqlikka  to’lgan

pufakchalar hosil  bo’ladi;  uchinchisida  esa  teri  jonsizlanadi;  to’rtinchisida  teri

kuyib ko’mirga aylanadi.

---

55