O’zbеkiston rеspublikasi qishloq

АНДИЖОН ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИК ИНСТИТУТИ 

Bu metod psixologiyada inson xotirasi, tafakkuri, qobiliyati va xayolining 

xususiyatlarini aniqlash maqsadida keng qo’llaniladi. Odam chizgan rasmlar, yasagan 

o’yinchoqlar, modellar, to’qigan narsalar, tikkan qo’g’irchoqlar, to’qib, so’zlab 

berilgan hikoyalar, texnik konstruktsiyalar chizmasini tushunish kabilarni tahlil qilish 

orqali ularning mantiqiy xotirasi, tafakkuri, badiiy va adabiy qobiliyati, ijodiy xayoli, 

texnik ijodi yuzasidan materiallar to’plash mumkin. Mazkur metodda ijod mahsulini 

yaratgan jismoniy shaxs bevosita ishtirok etmaydi. Tekshiriluvchi bilan tekshiruvchi 

o’rtasida muloqot o’rnatish uchun shaxsning psixikasi to’g’risida sirtdan muayyan 

hukm va xulosa chiqariladi. Tekshiruvchi (o’qituvchi, murabbiy, psixolog) ekspert 

tariqasida shaxslar ijodiyotiga baho beradi, bunda mehnat mahsulining shakli, 

mazmuni, sifati, originalligi, hajmi, xususiyati bilan keskin tafovut qilishi nazarda 

tutiladi. Ijodiy faoliyat mahsullarini tahlil qilish orqali har xil yoshdagi va kasbdagi 

odamlarning psixik xususiyatlari to’g’risida ma’lumotlar to’plash mumkin. Faoliyat 

mahsulotlarini o’rganish inson ruhiyatini o’rganish metodlari ichida o’ziga xos 

o’rinni tashkil etadi. SHuni ta’kidlab o’tish joizki, inson ruhiyatini o’rganish yuqorida 

bayon qilingan metodlardan tashqari yana ayrim qo’shimcha metodlardan ham 

foydalaniladi. E’tirof etish joizki, qo’llanilayotgan har bir metodning o’ziga xos 

ijobiy, afzal tomonlari bilan birgalikda qiyin va salbiy tomonlari ham mavjud. SHu 

bois konkret shaxs ruhiyatini o’rganish vaqtida yakka metodlar natijalari bilan 

kifoyalanib qolish mumkin emas. Ruhiyatni tekshirishda atroflilik, dinamiklik, 

ob’ektivlik, tekshiriluvchining yosh xususiyatlarini inobatga olish va boshqa 

tamoillarga suyanish darkor.