О‘zbekiston respublikasi oliy ya 0 ‘rta maxsus ta’lim yazirligi

Mavzuni mustaqil o‘rganish uchun savollar:
1. Ibn Sinoning ta’lim va tarbiya haqidagi fikrlarini o'rganib kelish.
2. Alloma qachon va qaerda tug'ilgan?
3. Ibn Sino fikriga ko‘ra o'qituvchi qanday bo‘lishi kerak?
4. Ibn Sinoning qaysi asarlarini bilasiz?
5. «Kitob ash-Shifo» kitobi necha jildlik va uning necha jildda mantiqqa oid?
6. Ibn Sino fanlar tasnifi muammosini qay tarzda hal etgan?
7. Ibn Sinoning axloqiy xislatlarga bergan ta’rifmi keltiring.
8. Olimning axloqqa bergan ta’rifmi bilasizmi?
9. Ibn Sino do‘stlikni necha turga bo‘ladi, ular qaysilar?
10. Ibn Sinoning jismoniy tarbiya haqidagi fikrlari.
11. Ibn Sinoning umumbashariy qadriyatlarini tavsiflang?
Buni yod oling!
Axloq fani kishilarning o ‘ziga va boshqalarga nisbatan xatti- 
harakatiga doir m e’yorlar va qoidalarni o ‘rganadi.
31

---

Ibn Sino ta’limotiga ko‘ra:
Olim do‘st!ikni 3 turga bo‘Iadi:
1. Har qanday qiyinchiliklarga qaramay o ‘z do‘stini xavf-xatarda 
yolg‘iz qoldirmaydigan do‘stlik.
2. Manfaatlari o ‘xshash va g‘oyaviy yaqin do‘stlik.
3. 0 ‘z shaxsiy manfaati va ehtiyojini qondirishga qaratilgan 
do‘stlik.
Ibn Sino hikmatlari
1. Aysh-ishrat va bekorchilikdan buzuqlik va kasalmandlik kelib 
chiqadi, aksincha, aqining nimagadir intilishi sog‘liqni muttasil 
mustahkamlab boradigan bardamlikni yuzaga chiqaradi.
2. D o ‘stimki dushmanimga do‘stlik qilar ekan, uni men do ‘st 
hisoblamayman. Zaxarga qo‘shilgan shakardan ehtiyot bo‘l, o ‘laksa 
ilon ustiga qo‘ngan pashshadan o ‘zingni tort.
3. Abu Ali Ibn Sino o ‘zi davolayotgan kasallarga bunday der 
ekan:
- 
Biz uch tarafmiz: men (tabib), sen (bemor) va u (kasallik). 
Agar sen men tarafga o ‘tib olsang, u yengiladi. Agar u tarafga 
o ‘tib olsang, ikkovingni yengishim qiyin...
4. G o ‘sht tanani mustahkamlaydigan taom bo‘lib, u boshqa 
ovqatlarga nisbatan qonni tezroq ko‘paytiradi.
5. Erta saharda anor, tushda piyozli ovqat esang, yotish oldidan 
asal nush etsang, qoning ko‘z yoshidek beg'ubor bo‘ladi.
6. Har kishi anjir tanovul aylasa tun-kun mudom,
Ko‘ksidan balg'amni haydar, bartaraf qilg‘ay taom.
32

---

7. Sholg‘om urug‘ini tuyib, maydalab,
Asal bilan qo ‘shib qilsang iste’mol.
Ichingni yumshatar, zaharni kesar,
Belingni baqquw at qiladi darhol.
8. Surma qo ‘ysa har kishi ko‘ziga laylu nahor,
K o‘zidan suv oqmagay va nuri bo‘lg‘ay beg'ubor.
9. Ketma-ket mast bo‘lish juda yomondirki, jigarni va mujozni 
buzadi, asabni kuchsiz qiladi. Asab kasalliklarini, sakta kasalligini 
va to ‘satdan o ‘lishni keltiradi.
10. Qora yer q a’ridan to avji Zuhal,
Koinot mushkuli barin qildim hal.
K o‘p mushkul tugunni angladim, yechdim,
Yechilmay qolgani birgina ajal.