O’zbekiston respublikasi oliy va va o’rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo'qon davlat pedagogika instituti biologiya o`qitish metodikasi kafedrasi

GENLARNING O’ZARO TA’SIRI. POLIMER IRSIYLANISH. 
PLEYTROPIYA 
Reja 
1.Genlarning polimer ta’siri va unga oid masalalar yechish 
2. Pleyotropiya va unga oid masalalar yechish. 
O’quv mashg’ulotining maqsadi:
Genlarning o’zaro va ko’p tomonlama ta’siriga oid 
masalalar yechishga oid tushunchalarni shakllantirish 
O’quv faoliyatining natijalari:
Genlarning polimer ta’siriga oid masalalar yechishni 
izoxlaydi. Pleyotropiyaga oid masalalar yechishni 
GENLARNING POLIMER TA’SIRI BO’YIChA MASALALAR YeChISh
Genlarning polimer ta’sirida bir necha juft genlar bitta belgini vujudga keltiradi. 
Bunday genlar polimer genlar deyiladi. Odatda ular bir xil simvollar bilan belgilanadi. 
Masalan, D
1
D
1
D
2
D
2 
quyonlarda quloq uzunligini belgilovchi genlar. 
Ma’lumki, genlarning o’zaro polimer ta’sirida genlarning nasldan-naslga o’tishda 
ikki xil xolat kumulyativ va nokumulyativ polimeriya kuzatiladi. 
o’quvchilar polimer irsiylanish bo’yicha masalalar yechishlari uchun avvalo 
genlarning o’zaro polimer ta’sirining mazmunini, noallel genlarning orasidagi o’zaro 
ta’siri xili, noallel genlarning o’zaro ta’sirida hosil bo’ladigan genotipga karab 
fenotipni aniklashni, polimer holda nasldan naslga tishning komplementar va epistaz 
irsiylanishdan keskin farqini aniq bilishi lozim. Shuningdek, o’quvchilar kumulyativ 
polimeriyaning ikkinchi bo’g’inida 1:4:6:4:1, nokumulyativ polimeriyada 15:1
nisbatda xilma-xillik vujudga kelishini anglashlari lozim, kumulyativ polimeriyada 
dominant genlar soni qancha ko’p bo’lsa, belgi shuncha kuchli rivojlanadi. 
Nokumulyativ polimeriyada belgining yuzaga chiqishi dominant genlarning soniga 
bog’liq emas, balki genotipda bitta dominant gan bo’lsa ham belgi rivojlanadi.
O’qituvchi ushbu ma’lumotlarni o’quvchilar ongiga yetkazgandan sng, 
o’quvchilarning kichik guruhlariga genlarning o’zaro polimer ta’siri bo’yicha 
masalalar mustaqil yechish uchun tavsiya etiladi.Kichik guruhlarning o’rtasida 
masalalar yechishi bo’yicha o’quv bahsi o’tkaziladi.