O’zbekiston respublikasi oliy va va o’rta maxsus ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo'qon davlat pedagogika instituti biologiya o`qitish metodikasi kafedrasi

 
Telofaza. 
Bo’linayotgan hujayraning o ‘rtasida siqiqlik paydo bo’la boshlaydi. Bir ipli 
xromosoma - xpomatida spirallari yoyiladi - dispirallashadi va interfaza holatidagi 
xromatin ko‘rinishiga ega boladi. Hujayradagi siqiqlik butun hujayrani qamrab, 
bo’linish botiqligini hosil qiladi. Hujayrada yadrocha shakllanadi va yadro qobigi hosil 
bo’ladi. Botiqlik chuqurlashib, hujayrani bo’ladi,ya’ni sitoplazmaning bo’linishi ro‘y 
beradi va hujayra 2 ta qiz hujayrasiga ajraladi. Doimo hamma hujayralarda ham mitoz 
jarayonidagi davrlar oxirigacha davom etavermaydi 
Ayrim hujayralarda xromosoma soni bir necha marta ortadi vo bu jarayon 
G2 
dan 
so‘ng hujayra yadrosining qobigi saqlangan holda,urchuq iplari hosil bo’lmasdan ro‘y 
beradi. Ba’zan yadro profazadagi kabi erib ketsa-da, xromosomalar hujayra qutblariga 
tarqalmaydi va xromosomalarning xromatidalarga ajralishi bilan qayta yadro qobig'I 
hosil boiadi. Natijada xromosoma soni ona hujayranikiga nisbatar 2 marta ortgan 
poliploid 
hujayra hosil boiadi. Bu jarayonga 
endomitoz 
deyiladi. Poliploid hujayraning 
o ‘zi xuddi shunday jarayonni qayta o‘tab xromosoma sonini yana ham orttirib olishi 
mumkin. 
Ba’zan mitoz jarayonining oxirgi davrida qutblangan xromosomalar atrofida alohida 
yadrolar hosil boiadi-yu, lekin sitokinez kechmaydi. Buning oqibatida ikki yadroli (har 
bir yadrosidagi xromosomasoni ona hujayrasiga teng bo’lgan,diploid) hujayra paydo 
bo’ladi. 
Jinsiy usulda ko’payish 
(Meyoz—kamayish) 
B
irlamchi jinsiy hujayra meyoz
 
bolinishga kirishadi. Meyozda ketma-ket 2 marta (I va 
II) bolinish
 
sodir boladi. Birinchi bolinish xromosoma
 
soni ikki karra kamaygan 2 qiz 
hujayra hosil bo’ladi. Ikkinchisi xromosomasi gaploid to'plamga ega bo’lgan har bir 
hujayradan ikkitadan hujayra hosil boladi. Ikkinchi bolinish jarayoni xuddi 
hujayraning mitoz bo’lnishi kabi ro‘y beradi. Meyoz jarayoni mitoz bolinishdan keskin 
farq qiladi. 
Meyoz bo‘linish ketma-ket ro‘y beradigan, murakkab bosqichlardan iborat jarayondir. 
Meyozda interfazadan so‘ng birinchi bo‘linishdagi profaza I, metafaza I, anafaza I, 
telofaza I sodir bo'ladi va so‘ngra hujayra qayta interfazaga kirmaydi. Bunday hosila 
hujayrada interfazaga xos bolgan DNK replikatsiyasi sodir bo‘lmaydi, hujayra yana 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri ikkinchi bo‘linishga kirishib ketadi. Shuning uchun ham bu oraliq 
interfaza emas, 
interkinez 
deyiladi. 
Interkinez о’ta qisqa vaqtni egallaydi. So‘ng, ikkinchi bo‘linish boshlanib ketadi va 
unda ham profaza II, anafaza II, metafaza II, telofaza II bosqichlari mavjuddir.