O‘zbekiston respublikasi oliy va va o‘rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti maktabgacha ta’lim metodikasi kafedrasi matematik tasavvurlarni shakllantirish nazariyasi va texnologiyalari

Ta’lim berish natijasida:
1. O‘lchash, bolaga o‘lchanayotgan obyekt haqida aniq bilim beradi.
2. O‘lchashlarning soni uning katta-kichikligiga bog‘liq bo‘ladi.
3. O‘lchashlarning soni va ularning o‘lchami o‘rtasida funksion bog‘liqlik borligini ko‘rsatadi.
Shunday qilib, bolalarning shartli o‘lchov haqidagi bilimlari ularning umumiy o‘lchov haqidagi bilimlarini kengaytirishga olib keladi.
Bilimlarni mustahkamlash uchun o‘yin: “Yaqin – uzoq”.
O‘yin qoidasi: 4 xil: yaqin, yaqinroq, uzoqroq, uzoq masofada savatchalar tayyorlab qo‘yiladi. Bolalar ikki qator bo‘lib ikki tomonga saflanadilar.
Tarbiyachi aytgan masofaga har bir qatordan bir bola kelib turadi va koptokni tarbiyachi aytgan masofadagi savatchaga uloqtirib tushirishi kerak. Koptok qaysi masofaga tushsa, bolalar o‘sha masofani yaqin, uzoq, yaqinroq, uzoqroq deb aytadilar va navbatni keyingi bolaga beradilar. O‘yin shu tarzda davom etib, 2-3 marotaba takrorlanishi mumkin.
Mashq natijasida bola “yaqin” va “uzoq” so‘zlarini tushunadi va nutqda to‘g‘ri qo‘llaydi.
Tarbiyachi: Bolalar, hozir sizlar yoningizdagi qutichadan doira shaklini olinglar. Bu shaklni o‘zingizga nisbatan uzoq joylashtiring (stol ustiga). Endi kvadrat shaklini o‘zingizga nisbatan yaqin joyga joylashtiring. Uchburchak shaklini olib o‘zingizga nisbatan yaqinroq joyga qo‘yinglar. To‘g‘ri to‘rtburchak shaklini uzoqroqqa joylashtiringlar. Tarbiyachi bolalar ishini kuzatib “Doira sizdan uzoqdami yaqindami?”, “Uchburchak sizdan uzoqroqmi , yaqinroqmi?” deb so‘raydi.

Nazorat uchun savollar:
1. Predmetlarning o‘lchovi haqidagi tasavvurlarning xususiyatlari nimalardan iborat?
2. Bolalarni katta-kichiklikni o‘lchashga o‘rgatishda nimalarga e’tibor qaratish lozim?
3. Bolalarda o‘lchash amallarining xususiyatlari qanday?
4. Predmetlar o‘lchamini idrok qilish va taqqoslashda qanday didaktik o‘yinlardan foydalaniladi?
5. Bolalarnii shartli o‘lchov birliklari bilan qanday tanishtiriladi?
Topshiriqlar:1. Bolalarda shartli o‘lchov yordamida turli o‘lchamlarni o‘lchash haqidagi tasavvurlarini mustahkamlash uchun”Bo’laklarni top ni”metodikasini o‘tkazing. Natijalarni tahlil qiling.
2.Bolalarni katta-kichiklikni o‘lchashga o‘rgatish haqidagi tasavvurlarni mustahkamlash uchun “Namunaga qarab jadbalni to’ldiring” metodikasini o‘tkazing. Natijalarni tahlil qiling.
Adabiyotlar:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017-2021-yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2707-sonli Qarori. 2016 yil, 29 dekabr.
2. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Maktabgacha ta’lim muassasalari faoliyatini takomillashtirish to‘g‘risida” gi 528-sonli Qarori. 2017 yil, 19 iyul.
3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Maktabgacha ta’lim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5198-sonli Farmoni. 2017 yil 30 sentyabr.
4. Bikbaeva N.U., Ibragimova Z.I., Qosimova X.I. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda elementar matematik tasavvurlarni shakllantirish. – T.:O‘qituvchi, 1995