Oʻzbеkistоn rеspublikаsi оliy vа

Laboratoriya ishi 12
Mavzu: Bor va aluminiy. Borat kislotaning olinishi, xossalari. Buraning gidrolizi. Aluminiyning kislorodli birikmalari, gidroksidlari, kislota va ishqorlar bilan reaksiyasi. Aluminiy tuzlarning gidrolizini o‘rganish.
Bor va aluminiy. Bor va aluminiyning xossalari, olinishi, birikmalari. Kislota va ishqorlarga ta’siri


1-tajriba.Alyuminiyning kislotalarga munosabati.


Kеrаkli аsbоblаr va rеаktivlаr: 5taprobirka, morili shkaf, shtativ,qizdirgich, shisha tayoqcha, fenloftalein eritmasi, filtr qog’oz, 3ta pipetka; Konsentrlangan xlorid kislota, alyuminiy, sulfat kislota, nitrat kislota, o'yuvchi natriy eritmasi, KOH.
Ishning bajarilish tartibi:
a) ikkita probirka olib, ulaming harbiriga kichikroq alyuminiy bo'lakchalaridan soling. Birinchi probirkaga suyultirilgan 2N HC1 eritmasidan 8—10 tomchi, ikkinchisiga esa shuncha (p=1,19g/sm³ konsentrlangan HC1 tomizing. Probirkalarnlng qaysi birida reaksiya shiddat bilan borishiga va ajralib chiqayotgan gazga e'tibor berib, reaksiya tenglamalarini yozing;
b) ikkita probirka olib, ularning har biriga kichikroq alyuminiy bo'lakchalaridan soling. Birinchi probirkaga suyiltirilgan 2n H₂S0₄ eritmasidan 8-10 tomchi, ikkinchisiga shuncha hajmda (p=l,84 g/sm³) konsentrlangan H₂SO₄ tomizib, reaksiya shiddatini yuqoridagi HC1 ta'siri bilan solishtiring. Sulfat kislota solingan probirkalami ehtiyot bo'lib qizdiring. Suyultirilgan H₂SO₄ ta'siridan vodorod, konsentrlangan kislota ta'siridan qizdirilmagan kislotada SO₂, qizdirilganda S ajralib chiqishini hisobga olgan holda reaksiya tenglamalarini yozib, koeffitsiyentlarini qo'ying;
2-tajriba Alyuminiyning ishqorga ta’siri
Probirkaga 8—10 tomchi 2N o'yuvchi natriy eritmasidan solib, unga kichikroq bir bo'lak alyuminiy tashlang. Vodorod ajralib chiqishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing.
Izoh. Oddiy sharoitda alyuminiyning suv bilan ta'sirlashuvining sezilarsiz borishi, toza alyuminiy suvga tushirilganda uning sirti oson oksid pardasi bilan qoplanib (passivlanishi) qolishi bilan tushuntiriladi. Alyuminiy sirtida hosil bo'lgan oksid parda suvdagi vodorod ionlarining alyuminiyga ta'sirini keskin kamaytiradi

Rasm 53