Oʻzbеkistоn rеspublikаsi оliy vа

Borning vodorodli, kislorodli va gaogenli birikmalari
Kеrаkli аsbоblаr va rеаktivlаr: 5ta probirka, chinni kosacha, qizdirgich, shisha tayoqcha, pipetkalar,shisha nayli probka, Bura (Na₂B₄O₇), konsentrlangan sulfat kislota, ortoborat kislota, lakmus qog'ozi, magniy qirindisi, etil spirit.
Ishning bajarilish tartibi:
3-tajriba Borat kislotaning olinishi
Bura (Na₂B₄O₇) ning konsentrlangan issiq eritmasidan 5—6 tomchisini alohida probirkaga solib, unga konsentrlangan sulfat kislotadan 2—3 tomchi qo'shing. Hosil bo’lgan H₃BO₃ ning eruvchanligini kamaytirish uchun probirkadagi aralashmani tezroq soviting. Mayda oq kristallar hosil bo'lishini kuzatib, reaksiya tenglamasini molekulyar va ionli shaklda yozing.


4-tajriba Ortoborat kislotaning xossalari
Probirkaga 2 ml distillangan suv quyib, unga ortoborat kislota (H₃BO₃) ning bir necha kristallaridan tushiring. Aralashmani kuchsiz qizdiring. H₃BO₃ ning sovuq va issiq suvdagi eruvchanligini kuzating.
Eritmani ikkiga bo'lib, bir qismida lakmus eritmasi yoki ko'k lakmus qog'ozi yordamida muhitni aniqlang. H₃BO₃ kuchli kislotami yoki kuchsizmi?
Eritmaning ikkinchi qismiga ozroq magniy qirindisidan qo'shing. Gaz ajralib chiqishini kuzating. Ortoborat kislotaning bosqichli dissotsiatsiyasini yozing. Har bir bosqichning dissotsiatsiya konstantasini jadvaldan toping. Ortoborat kislota bilan magniyning o'zaro ta'sir reaksiyasi tenglamasini yozing.


5-tajriba Etilborat efirining olinishi va uning yonishi

Kichikroq chinni kosachaga yoki tigelga ozroq ortoborat kislota kristallaridan solib, ustiga 1-2 tomchi konsentrlangan H₂SO₄tomizing. Aralashmaga yana 5-6 tomchi etil spirtidan qo'shib, shisha tayoqcha bilan aralashtiring. Reaksiya natijasida ajralib chiqayotgan etilborat B(OC₂H₅)₃ eflrini yoqing. Alanganing o'ziga xos rangiga e'tibor berib, etilborat efirning hosl bo'lishi va yonishi reaksiya tenglamalarini yozing.

Rasm.54.