O‘zbekiston respublikasi oliy va

O‗quv faoliyatining natijalari: 

Iste‘molchilar daromadining o‗zgarishi 
oqibatida byudjet chizig‗ining siljishi va narxlar 
o‗zgarganda ham iste‘molchi byudjetiga qanday 
ta‘sir ko‗rsatishi xaqida tushunchalar hosil 
bo‗ladi;

Engel egri chiziqlarining joylashuvi va 
iste‘molchilar daromadini eng avvalo qanday 
mahsulotlar haridiga sarflashlari xaqidagi to‗liq 
fikrlarga ega bo‗ladilar; 

Turmush darajasi chizig‗i, narx-iste‘mol 
chiziqlarining mohiyati tushunib yetiladi;

Tovarlar narxi pasayganda yoki 
iste‘molchilar daromadi oshganda daromad va 
almashtirish samaralarini hisoblash hamda 

---

85 
talqin etish. 
umumiy Samara nechaga teng bo‗lishini topish 
xususida bilimlarga ega bo‗linadi. 
 
O‗qitish vositasi: 
Ma‘ruza 
matni, 
proyektor, 
chizmali 
organayzerlar 
O‗qitish metodi va shakli: 

Ma‘ruza, namoyish etish, tezkor-so‗rov; 

Guruxlarga bo‗lingan holda. 
O‗qitish shartlari: 
Guruxiy ishlash uchun texnik jixozlangan 
auditoriya. 
Monitoring va baxolash: 
Og‗zaki nazorat(Savol-javob tarzida),
muammoli savollar va reyting bali asosida 
baxolash. 
 
―Daromad samarasi va almashtirish samarasi‖ mavzuida tayyorlangan 
ma‘ruzaning texnologik kartasi. 
 
Bosqichlar 
O‗qituvchi faoliyatining mazmuni 
Talaba faoliyatining 
mazmuni 
1-bosqich
O‗quv 
mashg‗uloti 
mavzusiga 
kirish 
1.1.Ma‘ruza mavzusini o‗qib eshittiradi 
va uning maqsadi, o‗qitish natijalarini 
talabalar diqqatiga havola etadi.
1.2.Tayyorlab 
kelingan 
tayanch 
konspektlarning 
qisqacha 
matnini 
talabalarga 
tarqatadi. 
Undan 
foydalanish 
tartibini 
og‗zaki 
tushuntiradi. 
1.3.Tayanch konspekt materialarining 
birinchi 
slaydini 
proyektor 
orqali 
ekranga chiqaradi va uni sharxlaydi. 
1.4.Darsning oxiriga borib o‗tilgan 
mavzu 
yuzasidan 
test 
savollari 
tarqatilishi va uning uchun maksimal 2 
ball qo‗yilishini o‗qtiradi. 
Tinglaydilar. 
Talabalar ko‗z yugirtirib 
chiqishadi. 
Tinglaydilar va muxim 
bo‗lgan holatlarni qayd 
etishadilar. 

---

86 
2-bosqich 
Asosiy 
bosqich 
2.1. Tayanch konspektda tayyorlab 
kelingan ma‘ruza materiallarini asta-
sekinlik bilan ekranga chiqargan holda 
o‗qiydi 
va 
kerakli 
momentlarni 
talabalarga tushuntiradi. Ilova. 
2.2. O‗z daftarlariga qayd etishlarini 
so‗rab mavzuning keyingi savoliga 
o‗tadi. Tayyorlab kelingan materialni 
ekranga chiqaradi. Talabalar diqqatini 
grafikdagi chiziqlarga qaratgan holda 
amaliy misollarni keltirib bayon etadi. 
Turmush 
darajasi 
va 
Engel 
chiziqlarining 
mohiyatini 
grafikda 
izoxlaydi. Ehtiyoj uchun birlamchi 
tovar va xizmatlar iste‘mol qilinishi, 
qolgan mablag‗ga esa standart sifatli 
sanoat mahsulotlari va nihoyat oliy 
sifatli tovarlar harid qilinishi Engel egri 
chiziqlari yordamida tushuntiriladi. 
2.3. Mavzuning keyingi savolidan o‗rin 
olgan 
masalalarni 
birma-bir 
tushuntiradi. 
Narx-iste‘mol 
chizig‗i 
orqali iste‘molchining tovarlar haridi va 
optimallik sharti hamda talab egri 
chizig‗ining qanday hosil bo‗lishi 
chizmalar orqali talabalarga yetkaziladi. 
Ilova. 
2.4. 
Daromad 
vqa 
almashtirish 
samarasining miqdoriy ko‗rsatkichlarini 
hisoblash usullarini tayyorlab kelingan 
chizma orqali talabalarga namoyish 
etadi. 
2.5. Aqliy xujum orqali quyidagi 
savollarga javob berishlarini taklif 
etadi: 

Iste‘molchilarning 
daromadi 
o‗zgarganda iste‘mol xajmi qanday 
o‗zgaradi? 

Past kategoriyali tovarlarga bo‗lgan 
talab 
iste‘molchining 
daromadi 
o‗zgarganda qanday ta‘sir ko‗rsatadi? 
2.6.. ―Aqliy xujum‖ tugagandan so‗ng 
talabalarni guruxlarga bo‗ladi va ularga 
har-xil rangdagi qog‗ozlarni tarqatadi. 
Har bir gurux o‗z qarashlarini jadval 
tarzida ixchamlashtirgan holda ushbu 
Diqqat bilan 
tinglashadilar. 
Grafik 
ko‗rinishidagi 
chizmalarni 
o‗z 
konspektlariga ko‗chirib 
oladilar. 
Barchasini yozib oladilar. 

---

87 
qog‗ozga tushuntiriladi. 
2.7. Har bir guruxga qayd qilingan 
qog‗ozdagi 
fikr 
muloxazalarining 
taqdimotini boshlashlari mumkinligini 
e‘lon qiladi. 
2.8. Har bir guruxning qrashlarini taxlil 
qiladi va kerakli ko‗rsatmalarni berib 
mantiqiy 
bog‗langan 
fikrlarni 
konspektga qayd qilishlarini so‗raydi.
3-bosqich 
Yakuniy 
bosqich 
3.1. Bugungi mavzuga bag‗ishlangan 
barcha 
fikr 
muloxazalarni 
umumlashtirib xulosa yasaydi. 
3.2. Guruxning faoliyatiga baxo beradi 
va 
fikrlar 
xilma-xilligini 
sharxlab 
tayanch 
muloxazalarni 
talabalar 
e‘tiboriga yetkazadi. 
3.3. 
Kelgusi 
darsda 
o‗tilishi 
kutilayotgan ma‘ruza mavzusini o‗qib 
eshittiradi va kerakli ma‘lumotlarni 
ta‘kidlab o‗tadi. 
Tinglaydilar. 
Javoblarni tanlab kerakli 
belgini qo‗yishadilar.
Tinglaydilar.