O’zbekiston Respublikasi Oliy va Urta Maxsus Ta'lim Vazirligi Toshkent Kimyo-Texnologiyalari Instituti

Borliq Sharq mutafakkirlari
ta'limotida qanday
talqin qilinadi?

Abu Nasr Muhammad Forobiyning (870-950y.) olam tuzilishi haqidagi fikrlari umuman o‘rta va yaqin Sharq uyg‘onish davri IX-XI asrlar falsafasining ontologik prinsiplarini tushunib olishga imkon beradi. Bu prinsiplar boshqa mutafakkirlarda ham deyarli Forobiy ko‘rib o‘tgan tartibda takrorlanadi. Abu Ali Ibn Sino, Umar Hayyom, Ibn Rushd va boshqalar bu masalada Forobiy qo‘llagan kategoriyalardan foydalandilar.

Abu Nasr Muhammad Forobiyning (870-950y.) olam tuzilishi haqidagi fikrlari umuman o‘rta va yaqin Sharq uyg‘onish davri IX-XI asrlar falsafasining ontologik prinsiplarini tushunib olishga imkon beradi. Bu prinsiplar boshqa mutafakkirlarda ham deyarli Forobiy ko‘rib o‘tgan tartibda takrorlanadi. Abu Ali Ibn Sino, Umar Hayyom, Ibn Rushd va boshqalar bu masalada Forobiy qo‘llagan kategoriyalardan foydalandilar.

Abu Ali Ibn Sino (980-1037 y.) ta'limoticha, olam yaxlit murakkab borliqdir. Bu borliqni har tomonlama tekshirish uchun Ibn Sino zaruriyat, imkoniyat, voqelik prinsiplarini asos qilib oladi. Olamni barcha mavjud narsalarni ikkiga bo‘ladi: zaruriy vujud, vujudi vojib va imkoniy vujud, vujudi mumkin. Zaruriy vujud hech narsaga bog‘liq bo‘lmagan bir butunlikni tashkil etib, u eng irodali, qudratli, dono va biluvchi tangridir. Qolgan hamma narsalar imkoniy tarzda mavjud bo‘lib, zaruriy vujud - Tangridan kelib chiqadi. Bu kelib chiqish quyoshdan chiqayotgan nur shaklida asta-sekin amalga oshadi.

Abu Ali Ibn Sino (980-1037 y.) ta'limoticha, olam yaxlit murakkab borliqdir. Bu borliqni har tomonlama tekshirish uchun Ibn Sino zaruriyat, imkoniyat, voqelik prinsiplarini asos qilib oladi. Olamni barcha mavjud narsalarni ikkiga bo‘ladi: zaruriy vujud, vujudi vojib va imkoniy vujud, vujudi mumkin. Zaruriy vujud hech narsaga bog‘liq bo‘lmagan bir butunlikni tashkil etib, u eng irodali, qudratli, dono va biluvchi tangridir. Qolgan hamma narsalar imkoniy tarzda mavjud bo‘lib, zaruriy vujud - Tangridan kelib chiqadi. Bu kelib chiqish quyoshdan chiqayotgan nur shaklida asta-sekin amalga oshadi.