O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta

 
                                Mulkiy sug`urtalash 
Shaxsiy 
sug`urtalas
h 
 
 
 
Javobgarlikni sug`urtalash 
Yo`lovchini 
sug`urtalash 
Turistlarnin
g hayoti va 
sog`lig`ini 
sug`urtalash 
Turistlarni 
tibbiy 
sug`urtalash 
Turistlarni 
dam olishda 
bo`lgan 
vaqtlarida 
yomon ob-
havoda 
bo`lish 
holatini
 
sug`urtalash
 
TIFni su 
g`urtalash 
Yuk-
larni 
trans- 
portda 
sug`urtal
ash 
Dengiz, 
daryo  
Temir 
yo`l 
avtomobil 
aviatsiya 
Turistlarning 
hayoti va 
sog`lig`ini 
sug`urtalash 
 
Moliya 
xatarlarni  
sug`urtalash 
Yomon ob-
havoda 
bo`lishdan 
sug`urtalash 
Delkredere 
sug`rtalash 
Valyuta 
xatarini 
sug`urtalash 
Chet el 
investitsiyalarin
i sug`urtalash 
Investorlarning 
quyidagilar bilan 
bog`liq xatarini 
sug`urtalash 
ekspropriatsiya 
     urush 
sarmoya qo`yilgan mamlakat 
hukumati tomonidan kontrakt 
shartlarining buzulishi 
valyuta o`tkazish 
Fuqarolar 
tartibsizliklari 
Avtotransport egalari javob- 
garligini sug`urtalash 
Qarzdorlarning kreditni 
qoplamaganligi uchun                        
        javobgarlikni 
          sug`urtalash 
Sug`urtalashning boshqa 
turlari(kasbiy javobgarlikni, 
ekologik xatarni foydani 
sug`urtalash) 
Sug`urtalashning(kosmik 
ob`ektlar, qurilish-montaj 
ishlari xalqaro ko`rgazmalar 
va h.k. sug`urtalash)  
 Tashqi iqtisodiy aloqalarni sug`urtalash 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

111 
 
8.3. Sug‘urta shartnomasining shartlari va uni tuzish tartibi 
 
Mulkiy  sug‘urta  shartnomasi  tuzishda  sug‘urta  qildiruvchi  bilan  sug‘urtalovchi 
o‘rtasida quyidagilar to‘g‘risida kelishuvga erishilishi lozim: 
*sug‘urta  obyekti  bo‘lgan  muayyan  mol-mulk  yoxud  boshqa  mulkiy  manfaat 
to‘g‘risida; 
*yuz  berishi  ehtimoli  sug‘urta  amalga  oshirilayotgan  voqea  (sug‘urta 
hodisasi)ning xususiyati to‘g‘risida; 
*sug‘urta puli miqdori to‘g‘risida; 
*sug‘urta  tovoni  miqdorini  aniqlash  tartibi  to‘g‘risida(  agar  shartnomada  uni 
sug‘urta pulidan oz miqdorda to‘lash mumkinligi nazarda tutilgan bo‘lsa); 
*sug‘urta mukofotining miqdori va uni to‘lash muddatlari to‘g‘risida; 
*shartnomaning amal qilish muddati to‘g‘risida. 
Shaxsiy sug‘urta shartnomasi tuzishda sug‘urta qildiruvchi bilan sug‘urtalovchi 
o‘rtasida quyidagilar to‘g‘risida kelishuvga erishilishi lozim: 
-sug‘urtalangan shaxs to‘g‘risida; 
-sug‘urtalangan  shaxs  hayotida  yuz  berishi  ehtimoli  bilan  sug‘urta  amalga 
oshirilayotgan voqea (sug‘urta hodisasi)ning xususiyati to‘g‘risida; 
-sug‘urta puli miqdori to‘g‘risida; 
-sug‘urta mukofotining miqdori va uni to‘lash muddatlari to‘g‘risida; 
-shartnomaning amal qilish muddati to‘g‘risida. 
Taraflarning  kelishuviga  binoan  shartnomaga  boshqa  shartlar  ham  kiritilishi 
mumkin.  Agar  sug‘urta  shartnomasi  sug‘urta  qildiruvchi,  sug‘urtalangan  shaxs  yoki 
manfaatdor  fuqaroning  ahvolini  qonun  hujjatlarida  belgilangan  qoidalarga  nisbatan 
yomonlashtiradigan  shartlarni  o‘z  ichiga  olsa,  shartnomaning  ana  shu  shartlari 
o‘rniga qonun hujjatlarining tegishli qoidalari qo‘llaniladi. 
Barcha  xavflar  uchun  javobgarlik  sharti  “jami  xavflarning”  ziyonini 
qoplamaydi. Bu shartlardan quyidagi shikastlar istisnodir;  
*yukni har xil harbiy harakatlar oqibatida shikastlanishi; 
* radiastiya xavfi;  
*sug‘urtachi yoki uni vakillarini sovuqqonligi oqibatidagi shikast,  
*yuk tashish va saqlash qoidalarini qo‘pol ravishda buzish ( olov yoki portlash), 
*sug‘urtachiga  bildirmasluk  oqibatida  ,  portlash  xavfi  bo‘lgan  moddalar 
yaqinida joylashtirish, 
*yukni kemiruvchi xashoratlar tomonidan shikastlanishi, 
Qisman  avariya  uchun  javobgarlik  shartlarida    qoplanishi  kerak  bo‘lgan 
shikastlarning  aniq  ro‘yxati  mavjuddir.  Tabiiyki  bu  yerda  sug‘urtachining 
javobgarligi  ham  inobatga  olinadi.Bu  shartga  ko‘ra  “barcha  xavflar”  sharti  bilan 
qoplanmagan barcha xavflar bu yerda ham javobgarlikdan istisnodir. 
Shikastlar  uchun  javobgarliksiz    ro‘yxatidagi  xalokatlardan  tashqari  avariya 
uchun javobgarlik bilan shartlariga mos keladi. Farqi shundaki oxirgi shart bo‘yicha 
sug‘urtachi  oddiy  sharoitlarda  faqat  yuk  yoki  uning  bir  qismini  to‘liq  xalokatiga 
javobgar  bo‘ladi.  Yukni  tashuvch  vositachi  bilan  avariya  sodir  bo‘lsaniga  javobgar 
bo‘ladi. 
 

---

112