O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta

O‟t o‟chirishning dastlabki vositalari

O‘t o‘chirishning dastlabki vositalari endi boshlanayotgan yong‘inlarni o‘chirish uchun ishlatiladi. Ular binoning ichida yoki kiraverishda, omborlar yonida, korxona hovlisida, bu vositalarga o‘t o‘chirish uchun ishlatiladigan asboblar (bolta, belkurak, misrang, changak, chelak), astbest matosi yoki texnik kigiz, bochkada suv, yashikda qum va o‘t o‘chiruvchi (kukunli va korbonat angidridli) asboblar kiradi. Shu bilan birga o‘t o‘chirishning ichki vodoprovod tizimi ham kiradi. Ular ko‘zga yaqqol tashlanadigan joyga olishga qulay qilib o‘rnatiladi.
QMQ 2.08.02-96 ga binoan barcha ishlab chiqarish xonalari va omborlar dastlabki o‘t o‘chirish vositalari bilan ta‘minlanishi kerak.

Yong‟in jarayoni maxsulotlari va ularning odam organizmiga ta‟siri

Yonish jarayoni oksidlanishdir, buning natijasida issiqlik, yorug‘lik va yonish maxsulotlari tutun holatida ajralib chiqadi. Yonishda ajralib chiqayotgan tutunning tarkibiy qismini ―normal gaz‖ deb ataluvchi moddalar (kislorod, azot, karbonat angidrid gazi, suv bug‘lari va uglerod oksidi) tashkil etadi. Yong‘inlarda bu moddalarning hosil bo‘lish miqdori turlichadir.
Yong‘inlarda havoda keskin kislorod yutilish jarayoni sodir bo‘ladi. Shuning uchun yonayotgan materialning bir qismi kislorod yetmagan holda yonadi. Bu chala yonish deb ataladi. Masalan: yog‘och chala yonganda, ko‘mir (qattiq modda), korbanat kislota, uglerod oksidi, metan va uglevodorod (gazlar) hosil bo‘ladi. Chala yonish maxsulotlari odam hayoti uchun xavfli, ayniqsa uglerod oksidi juda kuchli zaharlovchi moddadir.
Kislorod – inson hayoti uchun zarur bo‘lgan gaz. Nafas olganda qon gemoglabini bilan qo‘shilib, organizmning barcha to‘qimalariga tarqaladi. U hidsiz va rangsiz gazdir. U havodan biroz og‘irroq (1,43 g/l), yonmaydi, lekin yonish jarayonini tezlashtirishga ko‘maklashadi va shu joyda kislorodning kamayib ketishi kuzatiladi. Shuning uchun yong‘inda nafas olish a‘zolari himoya qilinmagan sharoitda kislorod yetishmasligi sodir bo‘ladi. Boshlanishida havoda kislorodning miqdori 16-18% bo‘lganda, yurak urishi tezlashadi, harakatlanish koordinasiyasi biroz buziladi, nutq qobiliyati birmuncha pasayadi. So‘ngra havoda kislorod miqdori kamaya borishi bilan ko‘rsatilgan belgilar keskinlashib, odam hushidan ketadi. Kislorod yemishmasligining xavfli tomoni shundaki, odam jismonan bu o‘zgarishlarni sezmaydi va kerakli choralarni ko‘ra olmaydi.