O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta

O‟ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‟RTA MAXSUS TA‟LIM VAZIRLIGI
SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
Boshlanq‘ich va maktabgacha ta‘lim fakulteti
―Boshlanq‘ich va texnologik ta‘lim‖ kafedrasi

Ro‟yxatga olindi:
№ 2021 y. « »
«TASDIQLAYMAN»
Samarqand davlat universiteti o‟quv ishlari prorektori:
prof. A. Soleev
« » 2021 yil

Bilim sohasi: Ta‘lim sohasi: Ta‘lim yo‗nalishi:
100 000 – GUMANITAR
110000 – PEDAGOGIKA
5112100 – MEHNAT TA‘LIMI

TEXNOLOGIK JARAYONLAR XAVFSIZLIGI
fanidan


O‟QUV USLUBIY MAJMUA


Tuzuvchi: ^{SamDU ―Boshlanq‘ich va maktabgacha ta‘lim} fakulteti ―Boshlanq‘ich va texnologik ta‘lim‖ kafedrasi kafedrasi dotsenti:
T.Q.Ostonov


Kafedra mudiri: ^{dots. O.Eshniyozov}


Fakultet uslubiy kengashi raisi: ^{dots. G.Raximova}


Fakultet dekani: ^{dots. S.O‟roqov}


O‟quv uslubiy boshqarma boshlig‟i: ^{dots. B.Aliqulov}
SAMARQAND – 2021

M U N D A R I J A
№ Bo‟limlar nomi Bet

1. 
   Sillabus 3
   
2. 
   O‘tilayotgan fanning asosiy nazariy materiallari 7
   
3. 
   Glossariy 156
   
4. 
   Foydalaniladiganadabiyotlarning elektron shakli 166
   
5. 
   Mavzular bo‘yicha taqdimotlar 167
   
6. 
   Amaliy va laboratoriya madhg‘ulotlar materiallari 172
   
7. 
   Qo‘shinca materiallar 240
   

“TEXNOLOGIK JARAYONLAR XAVFSIZLIGI”
fanining 2020-2021 o„quv yili uchun mo„ljallangan SILLABUSI

OTMning nomi va joylashgan manzili:	Samarqand davlat universiteti				Spitamen shox ko‘chasi, 166
Kafedra:	Boshlanq‘ich va texnologik ta‘lim				―Boshlanq‘ich va maktabgacha ta‘lim‖ fakulteti tarkibida
Ta‟lim sohasi va yo„nalishi:	110000 – Pedagogika			5112100 –Mehnat ta‘limi
Fanni (kursni) olib boradigan o„qituvchi to„g„risida ma‟lumot:	O‘qituvchi: kafedra dotsenti T.Q.Ostonov				e-mail:			[e-mail]
Dars mashg‟ulotini o‟tkazishning vaqti va joyi:	O‘quv-uslubiy boshqarma tomonidan ishlab chiqilgan dars jadval asosida kafedrada				Kursning davomiyligi:			Ta‘lim yo‘nalishlari o‘quv rejasiga muvofiq 2 kurs III/IV semestr
Individual grafik asosida ishlash vaqti:	Seshanba va juma kunlari 13.30 dan 15.00 gacha
Fanga ajratilgan soatlar	Auditoriya soatlari							Mustaqil ta‟lim mashg„ulotlari		94
	Ma‟ruza	36	Amaliyot	44	Seminar	40
Fanning boshqa fanlar bilan (postrekvizitlar): bog„liqligi	«Texnologik jarayonlar xavfsizligi» fanini o‗qitishda «Materialshunoslik», «Chizma geometriya va muhandislik grafikasi», «Umumiy psixologiya», «Mehnat ta`limi praktikumi», «Oliy matematika asoslari», «Fizika», «Texnik mexanika» va boshqa fanlar bilan uzviy bog‗lab olib boriladi.
Talabalar uchun talablar	Professor-o‘qituvchiga hurmat bilan munosabatda bo‘lish; Institut intizom qoidalariga rioya qilish; Mobil telefonni dars davomida o‘chirish; - Berilgan topshiriqlarni o‘z vaqtida bajarish; - Guruhdoshlarga hurmat bilan munosabatda bo‘lish; - Plagiat man etiladi; - Darsga o‘z vaqtida kelish; - 4 soatdan ortiq dars qoldirilgan taqdirda, dekanat ruxsati bilan darsga kirish.
Elektron pochta orqali munosabatlar tartibi	Professor-o‘qituvchi va talaba o‘rtasidagi aloqa elektron pochta orqali ham amalga oshirilishi mumkin, telefon orqali baho masalasi muhokama qilinmaydi, lekin oraliq, joriy va yakuniy baholash faqatgina institut hududida, ajratilgan xonalarda va dars davomida amalga oshiriladi.

5

1. O‟quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta‟limdagi o‟rni

Ushbu dastur mehnat ta‘limi yo‘nalishlarida ta‘lim olayotgan talabalar texnologik jarayonlar havfsizligi fanini o‘zlashtirish davomida faning nazariy, xuquqiy asoslarini, ishlab chiqarish jarayonlarida xavfsizlik, jaroxat va kassaliklarini tahlil qilish usullarini, ishlab chiqarishdagi xavfli va zararli omillarni kelib chiqishining ogoxlantirish usullarni, xavfsiz mexnat sharoitlarini yaratib berishda, ommaviy va shaxsiy himoyalanishning uslub va vositalarini, texnik agregatlarini, elektr qurilmalarni ishlatishda xavfsizlik talablarini, yong‘in sabablarini, oldini olish va ularni o‘chirish usullarini qamraydi. Mashg‘ulotlar o‘tkazishda Respublikamizning ishlab chiqarish korxonalarida olib boriladigan texnologik jarayonlar xavfsizligi qoidalari, jaroxatlanganda birinchi yordam ko‘rsatish, turli o‘quv filimlari, internetdan olingan so‘nggi ma‘lumotlardan hamda yangi pedagogik texnologiyalardan foydalaniladi.

2. O‟quv fanining maqsadi va vazifasi

Fanning maqsadi – Talabalarga ishlab chiqarishda xavfsiz va sog‘lom ish sharoitlarini yaratish uchun mutaxassislarni nazariy va amaliy jihatdan tayyorlash bo‘yicha asosiy tushunchalar berish.
Ushbu fanning vazifasi – Talabalarga texnologik jarayonlar xavfsizligi bo‘yicha asosiy atamalar, texnologik jarayonlar vaqtida yuzaga keladigan favkulodda holatlarda ishchi va xizmatchilarga to‘g‘ri harakat qilish va himoyalanish uslublarini o‘rgatishdir haqidatushunchalar berishdan iborat.

1. Fan bo„yicha talabalarning bilim, ko„nikma va malakasiga qo„yiladigan talablar

xavfsizlik to‘g‘risida tushuncha, jarayonlar xavfsizligi asosiy atamalar, xavfsizlik kategoriyalari va turlari, jarayonlar va uning sifati to‘g‘risida tushuncha yega bo‘lish;
xavfsizlik hamda maxsulot sifati va uni boshqarish bo‘yicha malakasiga yega bo‘lish; turli texnologik jarayonlarni sxemalarda tasvirlash bo‘yicha malakasiga yega bo‘lish; jarayonlar xavfsizligi to‘g‘risida tasavvurga yega bo‘lishi;
ishlab chiqarish jarayonlarida sodir bo‘ladigan xavfli va zararli omillar, ularning inson organizmiga ta‘siri, ularning xavfli ta‘siridan himoyalanish usullari va vositalarini amalda qo‘llay olishi kerak;
ishlab chiqarish jarayonlar xavfsizligi va bu holatlarda hayot-faoliyat xavfsizligini ta‘minlash bo‘yicha ishlarni tashkil qilishi, ishlab chiqarishda elektr va yong‘in xavfsizligi asoslari va vositalarini o‘rganish va bo‘yicha ko‘nikmalariga yega bo‘lishi.

2.