O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta

Xavfsizlik tushunchasi.

Xavf – mehnat muhofazasi fanining markaziy tushunchasidir. Bunda bevosita va bilvosita kishi sog‘lig‘iga salbiy tasir qiladigan yoki ko‘ngilsiz oqibatlarga olib keladigan voqyea, hodisa, jarayon va obektlar tushuniladi. Analiz maqsadiga qarab xavfni xarakterlovchi belgilar miqdorini oshirish yoki kamaytirish mumkin.
Energiyasi mavjud kimyoviy yoki biologik aktiv moddalarda xavf har doim yashirishgandir.

Sabablar va oqibatlar.

Yashirin xavflar amalga oshishiga olib keladigan sharoit sabab deb ataladi.
Boshqa so‘zlar bilan aytganda, sabablar nohush oqibatlarga olib keluvchi, zarar keltiruvchi va xavf- xatar hosil qiluvchi vaziyatlar majmuasidir. Zarar yoki nohush oqibatlar formalari xilma-xildir: jarohatlar, kasalliklar, atrof muhitga keltirilgan zarar, va boshqalar.
Xavf - sabab va oqibatlar, baxtsiz xodisa, favqulodda holat, yong‘in va shunga o‘xshash voqyealarning asosiy xarakteristikasi hisoblanadi.
―Xavf – sabab - nohush oqibat‖ uchligi, bu yashirish xavflarni, zararlarni amalga oshiruvchi taraqkiyotning mantiqiy jarayonidir. Bir xil xavf har xil sabablar bilan ro‘yobga chiqishi mumkin.
Baxtsiz xodisalarning profilaktikasi asosida sabablarni qidirish yotadi. Masalan: Zahar /xavf/ -dori tayyorlovchining xatosi /sabab/-zaxarlanish /nohush oqibat/. Elektr toki /xavf/-qisqa tutashuv /sabab/-kuyish /nohush oqibat/
Chanqash /xavf/-saxroda adashish /sabab/-organizmni kuruqshab qolishi /nohush oqibat/. Darsga kelmaslik /xavf/-yerinchoqlik /sabab/-institutdan xaydalish /nohush oqibat/.
Xavfsizlik – faoliyatning shunday holatiki, unda kishi sog‘lig‘iga ta‘sir qiladigan yashirin xavflar ma‘lum bir yehtimollik bilan mustasno bo‘ladi.
Xavfsizlikni ma‘lum bir aniq faoliyat turida shakllanadigan insonni va yashash zonasini turli– tuman xavflardan muhofaza qiladigan tadbirlar majmuasi deb tushunish kerak. Faoliyat turi qancha murakkab bo‘lsa muhofaza tadbirlari majmuasi ham shuncha murakkablashib boradi. Tadbirlar majmuasi ishlab chiqarish sharoitida huquqiy, tashkiliy, iqtisodiy, texnik, davolash–profilaktik muhofaza tadbirlaridan tashkil topadi.
Faoliyat xavfsizligi shartlarini bajarish uchun xavfsizlikni ta‘minlash prinsiplarini to‘plab olish, xavfsizlikni ta‘minlash usullarini aniqlash va xavfsizlikni ta‘minlash vositalarini qo‘llash talab qilinadi.