O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta

Disk arra. Duradgorlik o‘quv ustaxonalarida yog‘och materiallarni arralashda disk arradan foydalaniladi. Disk arraning asosiy qismlari: stanina 1, plita 3, arra diski 4, yo‘naltiruvchi chizg‘ich 6 va arra to‘poni to‘plagich 12 dan iborat.
Stanina arraning qo‘zg‘almas qismi bo‘lib, uning ustiga plita o‘rnatiladi. Plita dastgohning ish stoli hisoblanadi. Arralanadigan taxta material shu plita bo‘ylab suriladi. Plitadan arra diski chiqib turishi uchun unda tirqish ochilgan bo‘ladi. Staninaga val o‘rnatilib, uning bir uchiga shkiv, ikkinchi uchiga arra diski mahkamlanadi. Arra diski arralanadigan taxta materialning qalinligiga va arralash usuliga qarab har xil diametrli, to‘g‘ri va qiyshiq tishli bo‘ladi.

2-rasm. Disk arra:

1. 
   sharnir; 2-tirqish; 3-plita (ish stoli) 4-ponalovchi tig‘; 5-qo‘zg‘aluvchi tayanch; 6-yo‘naltiruvchi vint; 7-vint; 8-chizg‘ichni suruvchi dasta; 9-plitani qotiruvchi dasta; 10-plitani ko‘taruvchi vint; 11-
   

stanina; 12-arra to‘pon to‘plagich.

Arra vali elektrodvigateldan tasma orqali harakatga keltiriladi. U minutiga 2000-3000 martagacha aylanadi. Shuning uchun –

• 
  arralash vaqtida hosil bo‘lgan to‘pon atrofni ifloslamasligi,
  
• 
  ishchining ko‘ziga tushmasligi uchun to‘pon to‘plagichni past o‘rnatish va
  
• 
  himoya ko‘zoynagi taqib ishlash,
  
• 
  dastgohda hamma vaqt ikki kishi turib arralashi,
  
• 
  yog‘ochni surib turuvchi odam uni oxirigacha qo‘l bilan surmasligi talab etiladi.
  

Disk arralar yordamida tilish va qirqish bilan bir qatorda zakrov, chok, konish ochish ishlari ham bajariladi. Bu maqsadda vintlar yordamida plitani ko‘tarish yoki tushirish yo‘li bilan arra diskining tirqishdan chiqib turuvchi qismini yo‘naltiruvchi chizg‘ich bilan arra diski orasidagi masofa zarur o‘lchamga sozlanadi.

3- rasm. Zagotovkani disk arralar bilan kesishda kinematik uchrashish burchagining