O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta

NAZORAT VA TOPSHIRIQ UCHUN SAVOLLAR:

1. 
   Metallarga ishlov berish dastgohlari haqida nimalarni bilasiz?;
   
2. 
   Metallarga ishlov berish jarayonida xavfsizlikning umumiy qoidalari haqida so‘zlab bering.
   
3. 
   Tokarlik dastgohlariga qo‘yiladigan xavfsizlik talablarni aytib bering.
   
4. 
   Yo‘nib kengaytirish dastgohlariga qanaqangi xavfsizlik talablari qo‘yiladi?
   
5. 
   Tishga ishlov berish dastgohlariga qanaqangi xavfsizlik talablari qo‘yiladi?
   
6. 
   Parmalash dastgohlariga qanaqangi xavfsizlik talablari qo‘yiladi?
   
7. 
   Jilvirlab ishlov berish dastgohlariga qo‘yiladigan xavfsizlik talablarni aytib bering.
   

Mavzu: FREZALASH GURUHIDAGI DASTGOHLARIDA MEXANIK ISHLOV BERISH TEXNOLOGIK JARAYONLARIDA XAVFSIZLIK CHORALARINI O‟RGANISH

Mashg„ulot maqsadi: Talabalarga frezalash guruhidagi dastgohlarida mexanik ishlov berish texnologik jarayonlarida xavfsizlik choralarini o‘rgatish.


Frezalash dastgohlarida har xil qiyofali sirtqi va ichki yuzalarga hamda shakldor aylanish yuzalariga ishlov berish, to‘g‘ri va vintaviy ariqchalar ochish, sirtqi va ichki rezbalar qirqish, tishli g‘ildiraklar ishlash va shu kabi ishlarni bajarish mumkin.
5- rasm. Frezalash jarayonida bajariladigan asosiy ishlovlar:
a-tiskida qisilgan detal; b-boltlar, plankalar va nakladkalar yordamida
qisilgan detal; v-vertikal tekisliklarni diskli frezalar bilan ishlov berilishi; g-bo‘ylama- frezer dastgohlarda zagotovkaning yon tomonlari tores frezalar bilan ishlov berilishi; d-qiya tekisliklarni gorizontal frezalash dastgohida bir burchakli frezalar bilan ishlov berilishi; ye-vertikal-frezalash dastgohlarda α-burchak ostida o‘rnatilgan shpindel va tores frezasi bilan ishlov berilishi; j-uyiq joylarni vertikal-frezalash dastgohlarda konsevoy frezasi bilan ishlov berilishi.
Frezalar konstruksiyasi, dastgohga mahkamlanish usuli, tishlarning shakli va boshqa belgilariga ko‘ra gruppalarga bo‘linadi. Frezalarning asosiy turlari 6-rasmda, 7-rasmda fasonli tekisliklarni va tishli g‘ildiraklarni frezalashda sxemasi ko‘rsatilgan.

6- rasm. Frezalashda ishlatiladigan asosiy asboblar:

a–to‘g‘ri tishli silindrik; b- silindrik vintsimon tishlar bilan; v-diskli kavakli; g-ikki tomoni diskli; d-uch tomoni diskli; ye-
toresli; j-barmoqli;


z-barmoqli modulli; i- chervyakl.
7- rasm. Fasonli tekisliklarni va tishli
g‘ildiraklarni frezalashda bajarilish jarayoni:
a, b-uch freza bilan; v- vertikal frezalash dastgohida barmaqli freza bilan; g-oddiy fasonli freza bilan; d-murakkab
fasonli tekisliklarga oddiy
frezalarni yig‘ib ishlov berish bilan; ye-silindrik tishli g‘ildiraklarni diskli moduli frezalar bilan; j- silindrik tishli g‘ildiraklarni modulli barmoqli frezalar bilan.

Bu gruppa dastgohlari konsoli-frezalash (gorizontal, vertikal, universal va keng universal) dastgohlarga, konsolsiz vertikal frezalash dastgohlarga, bo‘ylama frezalaщ dastgohlari (bir va ikki ustunli dastgohlarga, uzluksiz ishlaydigan (karuselli va barabanli) frezalash dastgohlari, kopirlash- frezalash dastgohlariga, gravirovkalash-frezalash dastgohlarigai, ixtisoslashtirilgan dastgohlarga (rezba frezalash, shponka frezalash, shlis frezalash dastgohlari) ga bo‘linadi.