O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta

Duradgorlik parmalari va parmalash moslamalari. Duradgorlik ishlarida yog‘och materiallardan uya-teshik ochish ishlari, o‘yish-teshish bilan bir qatorda, parmalash yo‘li bilan ham bajariladi. Bu usul bilan ochiladigan uya va teshiklar silindrik shaklda bo‘lib, ularga silindrik shaklda yo‘nilgan tirnoqlar (yog‘och mixlar), bolt, vintlar kiritish bilan birikma hosil qilinadi. Silindrik tirnoqlar yog‘och ishlanadigan tokarlik dastgohlarida tayyorlanadi.
Yog‘och taxtalarni parmalashda dastaki va moslamali parmalardan foydalaniladi. Dastaki parmalarning bandiga yog‘och o‘rnatilib, uni qo‘l bilan aylantiriladi. Bular yordamida, ko‘pincha, katta diametrli teshiklar parmalanadi.
Duradgorlikda markazlovchi, spiral shaklidagi va boshqa ko‘rinishdagi moslamali parmalar ham ishlatiladi. ularning bandi maxsus tutgichlarga o‘rnatishga moslangan bo‘ladi. Bunday parmalar kolovorot, drel, parmalash dastgohlariga o‘rnatilib, parmalash ishlari bajariladi.
Parmalab teshik ochishda teshikning tik ochilishiga parmaning orqa tomondan taxtani ko‘chirib yubormasligiga e‘tibor beriladi. Teshik yaxshi sifatli chiqishi uchun parmaning teshib o‘tish paytida unga ortiqcha bosim bermaslik kerak. Ayrim hollarda parmalash vaqtida taxtaning ko‘chib ketmasligini ta‘minlash uchun parmalanuvchi taxta ostiga ehtiyot taxtasi qo‘yiladi. Ehtiyot taxtasini biron usul bilan parmalanuvchi taxtaga jipslab qo‘yilsa, parmaning ko‘chirib chiqish xavfi butunlay bo‘lmaydi. Bunda parma ehtiyot taxtasini parmalashda davom etib, teshiluvchi taxtani ko‘chirib chiqmaydi.

26- rasm. Parmalash moslamalari:
a-kololvorot; b-vintli drel; v-shesternyali drel; ye-treshotka

NAZORAT VA TOPShIRIQ SAVOLLARI:

1. 
   Yog‘ochga ishlov berishda texnika xavfsizligi qoidalari haqida so‘zlab bering.
   
2. 
   Duradgorlik dastgohlarining tuzilishini ayting.
   
3. 
   Qo‘l asboblarining tuzilishi va turlari, ulardan foydalanish qoidalari haqida so‘zlab bering.
   
4. 
   O‘lchash va rejalash asboblarining qanaqangi turlarini bilasiz?