O`zbеkistоn rеspublikasi оliy va o`rta

V. Mavzu boyicha kalendar - mavzuli reja tuzish

№	Mavzu	Soat	Sana	Dars turi	Dars metodi	Texnik vositalar va ko’rgazmali qurollar	O’quvchilarni mustaqil bajaradigan ishlari	Izoh
1	Sanitariya va gigiyena haqida tushuncha. Oshxonada sanitariya-gigiyena talablari.	1		Nazariy	Klaster,savol-javob,aqliy hujim	Kompyuter texnikasi,videoproektor multimediya,electron	Mavzuni takrorlab o’qib kelish
2	Sabzavotlarga birlamchi ishlov berish.	1		Nazariy	Klaster,savol-javob,aqliy hujim	Kompyuter texnikasi,videoproektor multimediya,electron.	Asboblarni o’rganib kelish va Mavzuni takrorlab o’qib kelish

5-sinf


SERVIS XIZMATI YO‘NALIShI (68 soat)
Pazandachilik asoslari (16 soat)
Asbob-uskunalar, moslamalar va ulardan foydalanish
(2 soat)
3-mavzu. Sanitariya va gigiyena haqida tushuncha. Oshxonada sanitariya-gigiyena talablari. ((1 soat)(103-bet)
4-mavzu:Sabzavotlarga birlamchi ishlov berish. (1 soat) ((107-bet)


6. Mavzuni o`rgatish uchun moddiy - texnikaviy baza
Fan xonasidagi jihozlar
Mehnat ta’limi (pazandachilik texnologiyasi) fan xonasini jihozlash va bezashda xona quyidagi jihozlar bilan jihozlanishi kerak bo’ladi.

№	Nomlanishi	Soni
1	Davlat ramzlari	1 dona
2	Stend DTS	1 dona
3	Sinf doskasi	1 dona
4	O’kuvchilar ijodiy ishlari: taomlar mulyajlari	1 necha
5	Javon (bo’limli shkaf)	1 dona
6	Javon (maxsus kiyimlar uchun)	1 dona
7	Rakovina	1 dona
8	Stend: Xavfsizlik texnikasi	1 dona
9	Stend: «Sabzavotlarni to’rash usullari»	1 dona
10	Stend: «Kasblar xakida»	1 dona
11	Vanna	1dona
12	Maxsulotlarning tayyorlash stoli	2 doa
13	Stend: «Maxsulotlarga issik ishlov berish»	1 dona
14	Stend: «Dasturxon bezash», «Taom turlari»	1 dona
15	Elektr plitasi	2 dona
16	Asbob-uskunalar va jixozlar saklash javoni	2 dona
17	O’kituvchi stoli va stuli	1 dona
18	Muzlatgich	1 dona

Mehnat ta’limi fanining «Pazandachilik asoslari» yo’nalishi bo’yicha ustaxonalarning jixozlanishi kuyidagilarni o’z ichiga oladi:

№	Nomlanishi	Soni
1	O’kituvchi stoli	1 dona
2	O’kituvchi stuli	1 dona
3	Sinf doskasi	1 dona
4	O’kuvchi stoli	10 dona
5	O’kuvchi stuli	20 dona
6	Gaz plita (2-4 ko’zli)	2 dona
7	Jadvallar saklanadigan kuticha	1 dona
8	Kartoshka tozalagich	10 dona
9	Mikro to’lkinli elektropechp	4 dona
10	Kiymalagich	10 dona
11	Oshxona anjomlari	1 dona
12	Xar xil pichoklar	1 dona
13	Muzlatgich	1 dona
14	Vanna	1 dona
15	Maxsulot tayyorlash stoli	2 dona
16	Davlat ramzlari	1 dona
17	Stend DTS va «Kasblar xakida»	1 dona
18	Stend «Xavfsizlik texnikasi» va «Pazandachilik asoslari koidalari»	1 dona
19	Stend «Sabzavotlar to’rash usullari»	1 dona
20	Siyend «Maxsulotlarga issik ishlov berish»	1 dona
21	Stend «Dasturxon bezatish», «Taom turlari».	1 dona

Xavfsizlik texnikasi:
o’quv ustaxonalarida joylashtirishda yong’in xavfsizligi, mehnatni muhofaza qilish va sanoat sanitariyasining quyidagi talablariga rioya qilish lozim bo’ladi.
Pazandachilik xonasi ortiqcha inventar va uskunalar bilan to’ldirilib tashlanmasligi kerak. Inventarlar, idish -tovoqlar, jihozlar belgilangan norma doirasida bo’lishi lozim.
Pazandachilik xonasida qo’l yuvish, ustki kiyim va ish fartuklarini saqlash uchun ham sharoit yaratilishi kerak.
Kesuvchi asboblar bilan ishlaganda:
1. Juda ehtiyot bo’lib ishlash. Kartoshkani ariqchali pichoq bilan, baliqni qirg’ich bilan tozalash, go’shtni qiymalagichga turtgich bilan kiritish kerak. Pichoq va vilkani tutgich tomoni bilan uzatish kerak.
2. Non va boshqa mahsulotlarni kesishda maxsus taxtakachdan foydalanish va kesish qoidalariga amal qilish kerak. Barmoqlar bir oz egallagan holatda pichoq kesish qirrasidan bir oz masofada ushlanishi kerak.
3. Qirg’ich bilan ishlayotganda ehtiyot bo’lish kerak.
4. Go’shtni qiymalagichga solishda maxsus yog’och moslamadan foydalanish va shu jarayonda begona kishilar bilan muloqotda bo’lish tavsiya etilmaydi.
Suyukliklar (suv, yog’ va bo’shqalar) bilan ishlaganda.
1. Qaynayotgan suyuqlik idish chekasidan to’kilib ketmasligini nazorat kilish. Suyuqlik juda kuchli qaynab ketsa, olovni pasaytirish.
2. Issiq jihozlarni maxsus asbob yoki sochiq bilan ushlash kerak.
3. Suyuqlik qaynab turgan idishlar qopqog’ini o’ziga qaratib ochish kerak.
4. Tovadagi qizdirilgan yog’ mahsulotlarni oz-ozdan, asta-sekin tovaning bir chetidan solish kerak.

7.Bitta mavzu uchun dars ishlanma
Fan: Mehnat ta’limi (qiz bolalar)

Tartib raqam	Sinf	Sana	O‘TIBDO‘ (Imzo)
1	5		______________
2
3
4
5

Mavzu:Amaliy mashg’ulot: sabzavotlariga birlamchi ishlov berish, to’g’rash usullaridan foydalanib , salatlar tayyorlash va dasturxonga tortish.


a) Ta’limiy maqsad –O’quvchilarga milliy oshxonani xususiyatlari va shaxsiy gigiyena haqida tushuntirish.
b) Tarbiyaviy maqsad – o’quvchilarni yurtga sadoqat ruhida tarbiyalash.
v) Rivojlantiruvchi maqsad – o’zbek milliy pazandachiligini rivojlantirishga turli salatlar tayyorlashga o’rgatish.
Kompetentlikni shakllantirish: o‘quvchilarda umumiy va fanga oid kompetensiyalarni rivojlantirish: (darsda shakllantiriladigan kompetensiyalarning tagiga chizing)
Umumiy kompetensiyalar:

• 
  Kommunikativ kompetensiya
  
• 
  Axborot bilan ishlash kompetensiyasi
  
• 
  Shaxs sifatida o‘zini o‘zi shakllantiruvchi kompetensiya
  
• 
  Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
  
• 
  Umummadaniy kompetensiya
  
• 
  Matematik savodxonlik va fan-texnika taraqqiyoti yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi
  

Xususiy kompetensiyalar:

• 
  Xavfsiz mehnat qila olish kompetensiyasi
  
• 
  Mahsulotlarni loyihalashtirish va modellashtirish kompetensiyasi
  
• 
  To‘g‘ri va ongli kasb tanlay olish kompetensiyasi
  

Dars turi: Yangi bilim beruvchi. Bilimlarni mustahkamlovchi. Kompetentlikni shakllantiruvchi
Dars uslubi: Tushuntirish, suxbat, tezkor savol – javob, amaliy mustaqil ishlar bajarish, munozara, muammoli topshiriq, ko‘rgazmali va boshqalar.
Dars metodi: guruhlarda ishlash, “Kim epchil-u, kim chaqqon”, “Ko‘rsam tezroq o‘rganaman”, “Muammo va yechim”, “Krossvord”, “Labirint”, “Tushunchalar tahlili” “Kubik” “Charxpalak”, “T-jadval”, “BLITS savol” va shu kabi metodlar (belgilangan metodlardan darsda qo‘llanilishi lozim bo‘lganining tagiga chizing).
Darsda jihozi: pazandachilik o`quv xonasi, rasm va tarqatma materiallar, o‘quv qurollari, elekron materiallar, test materiallari, shablonlar, mehnat qurollari.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
a)Salomlashish b)Davomatni aniqlash
II. Uyga vazifani so‘rash:
a)Savol – javob o‘tkazish b)Topshiriqlarni tekshirish
III. Yangi mavzu bayoni:
B-B-B jadvali metodi. sabzavotlariga birlamchi ishlov berish, to’g’rash usullaridan foydalanib , salatlar tayyorlash va dasturxonga tortish mavzusiga doir nimalarni biladilar,bilishni xohlaydilar shu yuzasidan quyidagi jadvalni to’ldiradilar.

bilamiz	bilishni xoxlaymiz	bildik

Oshxonada ishlatilgan bir qancha sanitariya gigiyena qoidalariga , xavfsizlik texnik qoidalariga rioya qilish kerak.Sabzavotlariga birlamchi ishlov berishda uni loy, tuproqlardan tozalanadi.Archilgan kartoshkani esa albatta,suvga solib qoyish kerak,aks holda qorayib qoladi .Sabzavotlarga birlamchi ishlov berish da:

saralash → yuvish → archish→ qayta yuvish→to’g’rash.
Sabzavotlardan harxil salatlar tayyorlash mumkun.Salatlarni bir qancha turlari mavjud bo’lib, ulardan sabzavotlardan qaynatib, qovurib , dimlab pishirilgan holdagi yoki sabzavotlarni homligicha holatida salat tayyorlash mumkin. Salatlar mavsumlarga mos holda qilinadi.Ularni tayyorlayotganda , albatta shakliga ham katta e’tibor berish kerak.Chunki, ko’rinishi ham katta ahamiyat kasb etadi. Salatlarni harxil ya’ni salat yog’i qo’shib , mayonez qo’shib tayyorlash mumkin. Salatlar xo’rrandalar uchun albatta mos kelishi kerak. Chunki ayrim insonlar da qandli diabet, gipertoniya kabi xavfli kassaliklari bo’lganlagi tufayli ular ay rim maxsulotlarni tanavvur qila olmaydilar. Bunday insonlarga yengilhazm bo’la digan maxsulotlar tavsiya etiladi. Salatlar aksariyat ovqatdan oldin tanovul qilinadi va u juda oz miqdorda bo’lishi, to’yimli emasligi bilan boshqa taom lardan farq qiladi. Shuning bilan u doimomahsulottarkibi bilan ajralib turishi kerak.Salatlarni dasturxonga tortayotganda uni did bilan bezagan holatda odob bilan ya’ni avval uyning kattasiga so’ng yosh lar ketma-ketligiga e’tibor qaratgan holda tortiladi.Sabzavotlarga birlamchi ishlov berish ketma – ketli gini amalda o’quvchilar bilan birgalikda bajariladi. Sabzavotlar asosan asosiy va murakkab usullarda to’g’raladi. Asosiy usullarda taomlar va salatlar tayyor lashda qo’llaniladi.Murakkab usullarda esa turli xil bezaklar tayyorlash uchun ishlatiladi.Oddiygina salat tayyorlaymiz.Buning uchun avval kerakli mahsulot lar tanlab olinib birinchi ishlov beriladi.Hamma to’g’ralgan masalliqlarni idish ga solib tuz,ko’katlar solib aralshtiriladi.Salatni mahsus idishga solib sabzavot lar va ko’katlar bilan bezatiladi va dasturxonga tortiladi.Albatta dasturxonga tortishda o’zining tartib qoidalarini tushuntirib ketiladi.O’quvchilarni milliy odoblarimiz va dasturxon odobi haqidagi tushunchalarini yanada mustax kamlab keitladi.