O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi toshkent irrigatsiya va qishloq xo’jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti

m
p
k
H
4
E


 
(7.6) 
bunda  ΔН  –  sublimatsiya 
energiyasi 
2
a
i
a
i
m
)
m
m
(
m
m
4
k


 
–    matritsa  atomining 
massasi. 
 
Sirtga  bitta  zarracha  tushganda  sirtdan  chiqib  ketayotgan  atomlarning 
o‟rtacha  soniga  teng  bo‟lgan  purkalish  koeffitsienti  Zigmunt  nazariyasidan  kelib 
chiqadi [42]: 
 
 
S
2
i
m
i
p
E
4
W
k
3
W




 
(7.7) 
     
bunda E
S
 – purkalanayotan metal atomlarini sirt bilan bog‟lanish energiyasi  (E
S
 ≈ 
0,5ΔH); 
 














a
i
a
i
a
i
2
a
i
m
m
m
m
Ln
m
m
2
m
m
1
 
 
 
Kondensatsiya sirtiga ionlar burchak ostida tushsa, purkalanish koeffitsienti 
oshadi: 
 
 
 





k
p
p
cos
0
 
(7.8) 
 
bunda θ – ion traektoriyasi va sirtga o‟tkazilgan tik chizig‟i orasida burchak;  
α
р
(θ)  –  ion  sirtga  tik  tushganda  purkalanish  koeffitsienti;    k  =  1,7    ma/mi  <  1 
bo‟lganda va k = 1  ma/mi > 1 bo‟lganda. 
Purkalanish mexanizm impulsli bo‟lib, sirtni purkashdan oldin tayyorlashda 
katta  ahamiyatga  ega.  Sirtni  purkalashda  ham,  qoplamani  olishda  ham  bitta 
materialning  ionlaridan  foydalaniladi.  Qoplama  toza  metaldan  yoki  qotishmadan 
olinganda  tegishli  tarkibdagi  bitta  katod  yoki  toza  metaldan  bir  nechta  katod 
ishlatiladi. 
 Qoplamani o‟sish tezligini quyidagicha hisoblash mumkin: 
 






















