O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi toshkent davlat agrar universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA TA’LIM VAZIRLIGI



TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI

Agrologistika va agrobiznes fakulteti

III bosqich 97 guruh talabasi

Salomov Alimardon

KURS ISH

Mavzu: Ishlab chiqarish xarajatlari

Tekshirdi: Davletov I.

Toshkent 2021

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

QISHLOQ XO‘JALIGI VAZIRLIGI

TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI

AGROLOGISTIKA VA BIZNES FAKULTETI

Buxgalteriya Hisobi, TAHLIL VA AUDIT kafedrasi
«MOLIYAVIY HISOB VA HISOBOT» FANIDAN
KURS ISHI

MAVZU: ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI

Bajardi: 3.97-guruh talabasi

Salamov Alimardon

Tekshirdi: DAVLETOV I.

TOSHKENT 2021

Mundarija

KIRISH………………………………………………………2

XARAJATLAR TO’G’RISIDA UMUMIY TUSHUNCHALAR………………………………………3
FIRMANING XARAJATLARI………………………………....………4
DOIMIY VA O’ZGARUVCHAN XARAJAT TURLARI……………....…………………………….…8
XARAJATLARNING O’ZGARISHIGA TA'SIR ETUVCHI OMILLAR………………………………………………11
XULOSA…………………………………………………..19
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……..……………21


Kirish

Mahsulot tannarxi korxonaning ishlab chiqarish faoliyati natijasi bo'lgan eng muhim umumlashtiruvchi ko'rsatkichdir. Xarajat narxi - bu yashash va moddiylashtirilgan mehnat xarajatlarining yig'indisi. Ushbu ko'rsatkich foydani boshqarish vositasi sifatida zarur bo'lib, foyda tijorat tashkilotining asosiy maqsadi hisoblanadi.

Xarajatlarni to'g'ri boshqarish uchun ishlab chiqarish xarajatlarini boshqarishga katta rol berish kerak. Haqiqiy narxni to'g'ri baholamasdan ishlab chiqarish samaradorligini to'g'ri boshqarish mumkin emas. Ishlab chiqarish xarajatlarini boshqarish jarayoni bu ko'p tarmoqli jarayon bo'lib, biznesning barcha jabhalarini qamrab oladi, sotib olishdan tayyor mahsulotni sotishgacha.

Bozor iqtisodiyotiga o'tish sharoitida mahsulot tannarxi tashkilotning ishlab chiqarish-iqtisodiy faoliyatining eng muhim ko'rsatkichidir. Ushbu ko'rsatkichni hisoblash ushbu ko'rsatkich bo'yicha rejaning bajarilishini va uning dinamikasini baholash uchun zarur; ishlab chiqarish rentabelligini va ayrim turdagi mahsulotlarni aniqlash; xo'jalik ichidagi o'z-o'zini moliyalashtirishni amalga oshirish; xarajatlarni kamaytirish uchun zaxiralarni aniqlash; mahsulotlar narxlarini aniqlash; yangi turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarish va eskirgan mahsulotlarni ishlab chiqarishdan chiqarish to'g'risidagi qarorlarni asoslash.

Ishlab chiqarish xarajatlarini boshqarish tizimining asosiy elementlari prognozlash va rejalashtirish, xarajatlarni tartibga solish, hisobga olish va hisoblash, tahlil qilish va xarajatlarni nazorat qilishdan iborat. Ularning barchasi bir-biri bilan yaqin aloqada ishlaydi.

Ushbu mavzuning dolzarbligi shundaki, xarajatlarni kamaytirish iqtisodiy sub'ekt iqtisodiyotini rivojlantirishning eng muhim omili, daromad va xarajatlarni taqqoslash uchun asosdir.

Ishlab chiqarish xarajatlarini hisobga olish va mahsulot tannarxini hisoblashning asosiy vazifalari:

- ishlab chiqarilgan mahsulotlar, bajarilgan ishlar va xizmatlar hajmi, assortimenti va sifatini hisobga olish va ushbu ko'rsatkichlar bo'yicha rejaning bajarilishini nazorat qilish;

- ishlab chiqarishning haqiqiy xarajatlarini hisobga olish va xom ashyo, material, ishchi kuchi va boshqa resurslardan foydalanishni nazorat qilish, ishlab chiqarishni saqlash va boshqarish uchun belgilangan xarajatlar smetasiga rioya qilish;

- mahsulot tannarxini hisoblash va rejaning tannarxi bo'yicha bajarilishini nazorat qilish;

- tannarxni pasaytirish bo'yicha korxonaning tarkibiy o'zini o'zi ta'minlovchi bo'linmalari faoliyati natijalarini aniqlash;

- xarajatlarni kamaytirish uchun zaxiralarni aniqlash.