O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi muqimiy nomidagi qo’qon davlat pedagogika instituti

rasm

  

   

Tok kuchining eng katta 

qiymati to’yinish toki deb ataladi va  

𝐼

𝑇

  

bilan belgilanadi. To’yinish tokining 

qiymati yoritilib turgan elektroddan bir sekundda chiqadigan elektronlar soniga 

bog’liq bo’ladi. Bu tajribada nurlanish intensivligini o’zgartirib, metall sirtidan 

---

yorug’lik bir sekundda uzib chiqargan elektronlar soni, bu vaqtda yutilgan 

yorug’lik to’lqini energiyasiga to’g’ri proporsional ekanligini aniqlash mumkin. 

Bunda tasodifiy hech narsa yo’q; tushayotgan yorug’lik dastasining energiyasi 

qanchalik katta bo’lsa, uning ta’siri shunchalik samarali bo’ladi. 

 

Fotoeffektning sababini 1905 yilda Eynshteyn Plankning yorug’lik uzlukli 

ravishda (porsiyalar bilan) chiqadi degan g’oyasini yanada rivojlantirish yo’lida 

izohlab bergan edi. Eynshteyn fotoeffektning tajriba yo’li bilan kashf etgan 

qonunlarida yorug’likning uzlukli tuzulishining va ayrim porsiyalar bilan 

yutilishining ishonchli isbotini ko’rdi. 

 

 

 

Plank ko’rsatib berganidek, yorug’likning porsiyalab nurlanishidan yorug’lik 

nuri uzlukli tuzilgan degan xulosa kelib chiqmaydi. Yomg’ir ham yerga tomchilab 

yog’adi-ku, axir, ammo bundan ariqchalardagi oqar suv bo’linmas zarralardan – 

tomchilardan iborat bo’ladi, degan fikr chiqmaydi, albatta.