O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta MaxsusTa’lim Vazirligi

7.1. Gazli oltingugurt ishlab chikarish.
Oltingugurtli konlaridan olingan oltingugurtni eritib olish. Buning eng asosiy masalasi shundan iboratki, oltingugurt konidan kazib olingan oltingugurt bilan birga chikkan bush jinslardan ajratish masalasidir. Oltingugurt konlarida olingan oltingugurtli jinsni ajratib olish usuli asosan shu kondan chikadigan oltingugurtli jins tarkibi usuliga karab tanlab olinadi. Agar oltingugurt rudasidan kazib chikarilayotgan oltingugurt bulaksimon xolatda ya’ni nisbatan tarkibida oltingugurti kup bulsa u vaktda xech kanday kushimcha ishlov bermasdan uni tupadan tugri kayta ishlash mumkin. Ko’p kamerali pechlarda oltingugurtni eritib olish. (154 rasm)

Pechlar asosan yarim uzluksiz rejimda ishlab ular tuzilishi buyicha bir xil kameralardan iborat buladi. 6-tagacha bulishi mumkin. Ruda kameraga yuklanib undan isitilgan xavo okimi utkaziladi. Bir kism oltingugurt xavodagi kislorod bilan reaksiyaga kirishib oltingugurt gazini xosil kiladi. Katta qism esa erib issiklik natijasida kameradan yiggichga to’planadi. Bu jarayon tugagandan keyin qolgan cho’kindi chuglari to’kib tashlanadi.

Shunga asosan aloxida kameralar davriy ravishda ishlaydi. Pechlar esa tulaligicha uzluksiz xolatda ishlaydi. Kameralardan bittasidagi chukindi chuglari tukib tashlanayotgan vaktda kolgan beshtasida jarayon boradi. Oltingugurt erib tugagan kameraga yana xavo kiritiladi. Bu kiritilgan xavo chukma chugning issikligini olib ya’ni 300⁰C da boshka kameraga yuboriladi va bu kamerada jarayonni amalga oshiradi. SHu tartibda bir marta kiritilgan gaz ketma-ket boshka kameralardan utkaziladi. Oxirgi ikkita kameradagi ruda issik gazlar xisobiga isitiladi. Gazlar tarkibidagi oltingugurt buglari kondensatlanadi. Bunday kurilmada oltingugurtni chikishi 70% ga etadi. Kolgan oltingugurt yonadi. Cho’kindi chugga koladigan oltingugurtni mikdori uncha kup emas. Xosil bulgan oltingugurt gazi ishlatilishi mumkin. Bunday sharoitda oltingugurtni ishlatish darajasi 98% ga etadi. Bu pechlarda ruda bulakchalaridagi oltingugurt mikdori 18% tashkil kilib bulakchalar tarkibidagi oltingugurt eritib olingandan keyin xam bu bulakchalar maydalanib ketmaydi. Yuqorida aytib utilgan kamerada 35t ruda bir martaga yuklanadi. Kameraning bir marta ishlash davri 10 sutkagacha davom etadi.