O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus vazirligi samarqand davlat universeteti

8.1-chizma
Pulga talab grafigi 
R 
Md=f(R) 
M/R
 
Pulning aylanish tezligini hisobga olmaganda, real pul qoldig‗iga 
talab formulasi quyidagicha bo‗ladi: 
(M/P) D =f (R, Y); 
Bu yerda: R – foiz stavkasi; Y – real daromad. 
Chiziqli bog‗liqlikni e‘tiborga olsak, quyidagicha formula hosil 
bo‗ladi: 
(M/P)D = kY - hR 
Bu yerda: k va h – pulga talabning daromadlar va foiz stavkasiga 
ta‘sirchanligini ifodalovchi koeffitsiyentlar; R – foiz stavkasi (real foiz 
stavkasi). 

---

95 
Real foiz stavkasi nominal foiz stavkasidan inflyatsiya sur‘atini 
ayirib topiladi. 
Daromad darajasining o‗zgarishi foiz stavkasi o‗zgarmas bo‗lgan 
sharoitda ham pulga talabning ko‗payishiga olib keladi. Bu grafikda 
pulga talab egri chizig‗ining siljishi ko‗rinishida namoyon bo‗ladi.
Monetaristik pul talabi kontseptsiyasi
. Monetarizm - bu siyosat va 
amaliyotda hal qiluvchi omil sifatida muomalada bo‗lgan pulni targ‗ib 
qiluvchi makroiqtisodiy nazariya. 
Monetaristlar J.M.Keynsning iqtisodiy agentlar o‗z mulklarini 
saqlab qolish uchun o‗zlarining aktivlarining bir qismini naqd pulda 
ushlab turishlari haqidagi g‗oyasini qabul qildilar. Shu bilan birga, 
monetaristlar mulk ob'ekti sifatida pulga bo‗lgan talabni belgilaydigan 
spekulyativ motiv g‗oyasini rad etishdi. 
Monetaristlar pulga bo‗lgan talabni rentabellikning kerakli 
darajasini ta'minlash uchun turli darajadagi rentabellik va tavakkalchilik 
darajasidagi aktivlar portfelini shakllantirganda, xo‗jalik yurituvchi 
subyektlarning mol-mulkini (aktivlarini) optimallashtirishning umumiy 
nazariyasi doirasida tushuntiradilar. 
 
8.3. Pul taklifi. Bank multiplikatori 
 
Pul taklifi (Ms) o‗z ichiga bank tizimidan tashqaridagi naqd pullar 
(S) va zarur bo‗lganda (D) iqtisodiy agentlar bitimlar uchun ishlatishi 
mumkin bo‗lgan depozitlarni oladi: