O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus vazirligi samarqand davlat universeteti

O‗z-o‗zini tekshirish va muhokama uchun savollar 
1.
Makroiqtisodiy muvozanat to‗g‗risida klassik nazariyaning 
mohiyatini tushuntirib bering. 

---

89 
2.
Keynsning makroiqtisodiy muvozanat nazariyasi mohiyati 
nimada va klassiklar nazariyasidan prinsipial farqlari nimada? 
3.
Avtonom xarajatlar deganda nimani tushunasiz?
4.
Haqiqiy va rejalashtirilgan xarajatlarga ta‘rif bering. 
5.
Keyns xochi nomli modelda makroiqtisodiy muvozanatni 
ta‘minlovchi mexanizmga izoh bering. 
6.
Multiplikativ samara nima sababdan ro‗y beradi. 
7.
Retsession uzilish qanday vaziyatlarda ro‗y beradi va u qay 
tariqa bartaraf qilinadi? 
8.
Inflyatsion uzilish qanday vaziyatlarda ro‗y beradi va u qay 
tariqa bartaraf qilinadi? 
9.
Keynsning makroiqtisodiy muvozanat modeli va AD-AS 
modelini taqqoslang.

---

90 
VIII BOB. PUL BOZORIDA MUVOZANAT 
8.1. Pul tushunchasi, funktsiyalari, pul muomalasi va uni 
o‗lchash 
Iqtisodiy adabiyotlarda pul tushunchasiga bir necha ta'riflar 
berilgan. Keling, quyidagilarni ta'kidlab o‗tamiz: 
• bitimlar uchun ishlatilishi mumkin bo‗lgan moliyaviy 
aktivlarning turi; 
• tovar ayirboshlashda universal ekvivalent rolini o‗ynaydigan 
maxsus tovar; 
• inflyatsiya jarayonlari, siklik tebranishlar, iqtisodiyotdagi 
muvozanat holatiga erishish mexanizmi, tovar va pul bozorlari 
faoliyatining tahlilini amalga oshiradigan muhim makroiqtisodiy 
kategoriya; 
• barqaror narx darajasida daromad keltirmaydigan mulkning 
o‗ziga xos turi. 
Pul – iqtisodiyot subyektlari mulkining bir turi bo‗lib, mulkning 
boshqa turlaridan ikki xususiyatiga ko‗ra farq qiladi; birinchidan, pul 
yuqori likvidliliklar, ya‘ni qisqa muddatda, sezilarsiz sarf - xarajatlar 
bilan boshqa buyumga ayirboshlanish qobiliyatiga ega; ikkinchidan 
baholar o‗zgarmas bo‗lgan sharoitda pul yoki hech qanday daromad 
keltirmaydi, 
yoki 
uning 
daromadliligi 
darajasi 
boshqa 
mulk 
turlarinikidan ancha kam. Shunga qaramasdan kishilar nima uchun 
mulk sifatida pulga egalik qilishga harakat qiladilar? Bu savolga javobni 
pulning funksiyalaridan topamiz.
Odatda pulning uch asosiy funksiyasi mavjud deb qaraladi. 
Bular :