O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus vazirligi samarqand davlat universeteti

 
15.4-jadval 
2020 yil yanvar-aprel eksport-import tarkibi (
МSТК-2008
)
Х
SSТ 
2
008
Nomi 
EKSPORT
IMPORT
mln.dol
l
o‗sish 
sur‘atla
ri,% da 
ulushi, 
% da
mln.dol
l
o‗sish 
sur‘atlar
i,% da 
ulushi, 
% da
JAMI 
4 416,9 
89,4 
100,0 6 406,3 
89,2 
100,0 
1 
Oziq-ovqat 
mahsulotlari 
275,4 
75,9 
6,2 
481,0 
91,3 
7,5 
1 
Ichimlik va tamaki 
9,6 
147,6 
0,2 
11,9 
80,4 
0,2 
2 
Noiste‘mol xomashyo, 
yoqilg‗idan tashqari 
188,2 
69,8 
4,3 
332,3 
100,5 
5,2 
3 
Mineral yoqilg‗i, 
yog‗lash moylari 
352,4 
53,6 
8,0 
365,5 
125,1 
5,7 
4 
Hayvon va o‗simliklar 
moylari yog‗lar va 
mumlar 
5,8 
160,9 
0,1 
80,2 
81,4 
1,3 
5 
Kimyoviy vositalar va 251,9 
90,7 
5,7 
848,2 
106,6 
13,2 

---

200 
mahsulotlar 
6 
Material turiga qarab 
klassifikasiyalangan 
sanoat tovarlari 
753,8 
83,7 
17,1 1 055,3 
84,2 
16,5 
7 
Mashinalar va transport 
asbob uskunalari 
105,1 
99,6 
2,4 
2 327,4 
84,1 
36,3 
8 
Turli xil buyimlar 
159,8 
121,3 
3,6 
365,9 
87,0 
5,7 
9 Boshqa tovarlar 
1 565,5 124,8 
35,4 
16,9 
103,7 
0,3 
9
9 
Xizmatlar 
749,3 
77,2 
17,0 
521,7 
78,8 
8,1 
O‗z-o‗zini tekshirish va muhokama uchun savollar 
1. Importga tariflarning kiritilishidan iqtisodiy natijalariga izoh 
bering. 
2. Ishlab chiqaruvchilarga subsidiyalarning importga tariflardan 
afzalligi va kamchiliklari nimada ? 
3. Import kvotalarini kiritilishining iqtisodiy oqibatlari nimalarda 
ko‗rinadi? 
4. Eksportni ixtiyoriy cheklash qachon qo‗llaniladi, va uning 
oqibatlari qanday?
 
5. Savdoni cheklash tadbirlarining makroiqtisodiy ko‗rsatkichlarga 
ta‘siriga izoh bering.
6 O‗zbekiston Respublikasi tashqi savddo siyosatining 
maqsadlarini aytib bering. 
7.Keyingi yillarda respublikamiz tashqi savdosi tarkibida ro‗y 
bergan o‗zgarishlarga izoh bering. 

---

201 
XVI BOB. TO‗LOV BALANSI VA VALYUTA BOZORI 
16.1. To‗lov balansi: tushunchasi, tuzilishi, tayyorlash 
tamoyillari 
To„lov balansi
— ma‘lum davr mobaynida mamlakat rezidentlari 
va tashqi dunyo o‗rtasida bo‗ladigan bitimlar statistik qayd qilingan 
hujjatdir. U mamlakatning iqtisodiy aloqalarini aniq-lo‗nda ifodalab pul-
kredit, valyuta, byudjet-soliq, xalqaro savdo siyosatining hamda davlat 
qarzini boshqarish yo‗nalishlarini tanlash uchun indikator vazifasini 
bajaradi. 
Mamlakatning ma‘lum vaqtdagi barcha xalqaro iqtisodiy faoliyati, 
shu jumladan, tashqi savdo, kapital va ishchi kuchi migratsiyasi ham 
to‗lov balansida o‗z aksini topadi. Har qanday tashqi iqtisodiy bitim 
valyuta ayirboshlash va valyuta operasiyalari orqali amalga oshiriladi. 
Demak, mamlakatning jahon bozoridagi faoliyati natijalari pirovardida 
xorijiy valyuta tushumlari va xarajatlarida ifodalanadi. Shuning uchun 
ham to‗lov balansini bir tomondan, chetdan keladigan barcha tushumlar, 
ikkinchi tomondan esa, chetga chiqariladigan barcha to‗lovlar 
ko‗rsatilgan hujjatdir deb qarash mumkin. Tushumlarning to‗lovlardan 
oshib ketishi to‗lov balansining