O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus vazirligi ’ samarqand davlat universeteti

AD-AS modelida makroiqtisodiy muvozanat

AD va AS egri chiziqlarining kesishish nuqtasi ishlab chiqarishning muvozanatli hajmi va baholarning muvozanatli darajasini belgilaydi. Baholarning muvozanatli darajasi deganda

63
baholarning shunday darajasi tushuniladiki, unda jami talab va taklif bir- biriga mos kelishi yoki teng bo’lishi kerak. Moodleda makroiqtisodiy muvozanatga erishish mexanizmini dastlab oraliq kesmada ko’rib chiqamiz (5.3.-chizma). Dastlab muvozanat ye nuqtasida o’rnatilgan. Baholarning muvozanatli darajasi va yalpi ishlab chiqarish hajmining muvozanatli hajmlari mos ravishda Pye va Yye lar bilan belgilangan. Nima uchun Pye narxlarning muvozanatli darajasini va Yye esa yalpi ishlab chiqarishning muvozanatli hajmiini bildirishini ko’rsatishimiz uchun baholarning muvozanatli darajasi Pye emas, balki P1 deb hisoblaymiz.

5.3.-chizma.

Yalpi taklif egri chizig’ining oraliq kesmasidagi muvozanat
P AS

AD

Y

Baholar darajasi P1 bo’lgan vaziyatda ishlab chiqaruvchilar yalpi ishlab chiqarish hajmini Y 1 miqdoridan oshirmaydi. Iste‘molchilar baholar darajasi P1 bo’lganda mahsulotlarni Y 2 darajada sotib olishga tayyor turadi. AD>AS bo’lganligi tufayli iste‘molchilar o’rtasidagi raqobat baholar darajasini Pye gacha suradi. Baholar darajasining P1 dan Pye gacha ko’tarilishi ishlab chiqarish hajmini Y 1 dan Ye gacha oshirishga va iste‘molchilar talabini Y2 dan Ye gacha kamayishga olib keladi. Natijada AD va AS egri chiziqlari ye nuqtada kesishadi. Demak, aynan Pe baho baholarning muvozanatli darajasi va ye muvozanat nuqtasidir.

64
5.4-chizmada yalpi talab egri chizig’i yalpi taklif egri chizig’ini bilan keyns kesmasi kesishadigan vaziyat tasvirlangan. Bunday vaziyatda makroiqtisodiy muvozanat nuqtasi baholar darajasi bir xil turganda ham o’zgaradi. Buni tushunish uchun avvalo yalpi ishlab chiqarishning muvazanatli hajmini Yye va muvozanatli baholar darajasini Pye bilan belgilaymiz.